Yöremiz Şivesiyle yazılmış harika bir şiir: ‘GEÇMİŞE NAZİRE’

Yöremiz Şivesiyle yazılmış harika bir şiir: ‘GEÇMİŞE NAZİRE’

Prof.Dr.Necati Ağıralioğlu’nun eline geçen ve Dernekpazarı Kondu mahallesinden, Yusuf Şevki Yücel tarafından yazılan şiiri sizlerle paylaşıyoruz.

Bugün elime bir şiir geçti. 26 Nisan 2020 tarihinde yazılan şiir, Dernekpazarı, eski Kondu Köyü, Hacı Ali Mahallesi sakinlerinden Yusuf Şevki Yücel tarafından okunmuş ve yazılmıştır.

Sözler bölge aksanı ile olduğu gibi kâğıda aktarılmıştır. Yazar, dedelerinin evinde buldukları soy ağacını yeni alfabe harfleri ile güncelleştirmiş ve şiirle açıklamıştır. Ayrıca Kondu Köyünde 1970-1990 yılları arasında yaşayanları kendi bakışı ile şiirle anlatmıştır. Bu şiir okunduğu gibi kağıda geçirilmiştir. Bu bakımdan  50 yıl önceki, yani okullaşma etkisi olmadan yörede konuşulan Türkçe aksanına çok güzel bir örnektir. Bölgede İlve ve Havize gibi güzel isimler dikkat çekicidir. Bu bakımdan mahalli Türkçeyi merak edenler ve bölgenin eski Türkçe aksanını  araştıranlar için bu şiir çok önemli bir kaynaktır. 

Yine Corona tatilinde ben, 1970-1990 arası doğduğum mahallede yaşayan akraba ve komşularımızdan, tanıdıklarımı, bildiklerimi kendi şivemizle ayrıca Ali Ekşi dedemizden (1460) soy ağacımızı mani şeklinde yazıya döktüm uzun ama tarihi bir vesika oldu sanırım... 

EKŞİALİ MAHALLESİ: GEÇMİŞE NAZİRE...

Bir destan yazayirum

Ekşali mahlesine,

Gelun bile gidelum

Yetmişler senesine

 

Yetmiş doksan arasi

Akluma gelenleri,

Rahmet ile analum

Arada ölenleri,

 

Yirmi üç pare oba

Hepsini sayacağum

Göru da bilduğumi

Ortaya koyacağum.

 

Evvela Ekşalinun

Buldum seceresini

Bir kısmini deyeyim

Siz bulun gerisini

 

Ekşi Ali dedemuz

Sarayda paşa idi

Bir gün padişah ona

“Ali akşidun” dedi

 

Ali can kaygusina

Saraydan firar etti

Bayburt taraflarina

Bir vakit sebat etti

 

Fatih Sultan padişah

Af etti ferman ile

Lakin dönmedi Ali

Maruzat beyan ile

 

Endi Kondu köyine

Bayburttan yaylalardan

Ondan başka yok idi

Müslüman ahalidan

 

Odobaşlar, Memişler

Hakeza Hacalilar

Üç hane Rum milleti

Birda Ekşi Alilar

 

Ekşalinun dört oğli

Burda kalan Muhammet

Diğerleri göç etti

Ğeybi bilene rahmet

 

Onun oğli Bendullah

Ondan oldi Abdullah

Devami Abdurrahman

Rahmet eylesun Allah

 

Abdulvehap altinci

Soydan beyuk dedemuz

Abdulkadir uşaği

Hep ayni nesildenuz

 

Muhammet şeyh efendi

Bin yediyüz elliler

Türbesi Ekşalida

Nasil beyuk veliler

 

Hasan onun evladi

Ahmet ta torunlari

Karahalil İbrahim

Ahmetun kardaşlari

 

Kancalar Ustalilar

Kara Halilden gelur

Ahmetun soyina da

Efendi oğli denur

 

Ali Efendi zade

Ahmetin bir evladi

Hicret etti bi kısmi

Bir kısmi soy almadi

 

Ali efendi oğli

Üç tanedur bilinen

Usta Hasan ve Hussa

Usta Ahmet peşinden

 

Usta Ahmetten gelur

Mahyeler, Eminusta

İsmail Efendiler

En yakın bu hususta

 

Hussanın torunlari

Kamillar Anagalar

Çerkezler ayri bir kol

Bi kol Aceralilar

 

Haci hemitler ile

Aliemce oyanki

Hepsi Hussa dan gelur

Huylari ayni sanki

 

Usta Hasan dedemun

Oğli Mahmut efendi

Birisi Yusuf Şevki

Sonra Mustaefendi

 

Mahmut efendi zade

Zebiralar Yakutlar

Mustafendi kolindan

Firişlerlan Bakılar

 

Yusuf Şevki soyina

Derler hacefendiler

Mürşid-i kamil dedem

İhmal şefaat eyler

 

Kısaca böyle imiş

Ekşali şeceresi

Okudum dinledunuz

Hayrolsun semeresi

 

Yukarıdan cameden

Ekşaliya girelum

Mukım orda kalani

Soyleyup yadedelum

1.

MEMİŞLERden başlayim

En başinda mahlenun,

İki göç bi konakta

Geldi geçti devranun

 

Güzel yemek yapardı

Düğüne cenazeye,

Morisonun anasi

Rahmet olsun Asiye

 

Rehimenun Henife

Süleymanun karisi

Altı çecuk eyledi

Erkek oldi yarisi

 

Ayhan, Seyhan evveli

Ceyhan, Reyhan aradan,

Selman ile Tahsini

Eylediler soradan

 

Elife’nun külfeti

Evun öte yaninda,

Hasan İle Fadime

Bi o var hatırumda

2.

SAFFETlere geçersun

Çaylarun arasindan,

Haci Yusuf bi kardaş

Diğeri hoca Kenan

 

Sebahatla, Hanife

Ayşe İle Sebiha,

Sacit en beyukleri

Bilmem var mi bi daha

 

Ayşe ile Kenanun

Beşini da tanirum,

Emine akranumdur,

Vehbi küçük sanırum

 

Âlim dur ceddi gibi

Ahmet Faruk bitane

Hayriye ortancasi

En ufaği Sefire

3.

ÇAMBEKAnun külfeti

Beş çecuk bir Gülhanum,

Emriyeyi unutmam

Kardaşi Çambekanun

 

Terzi Yusuf Rahmetli

Mukallit adam idi

Gülerdi derdi ama,

İtikati tam idi

 

En beyuği Mustafa

Naci onun peşine,

Yılmaz, abim emsali

Bi Sevim, bi Hayriye

4.

ALİ EMCEler mazlum

Hademe idi Ali,

İki köroğli ayvaz

İbrahim da zavali

 

Hanumlari muteber

Ayşe İle Nuriye,

Olmadi evlatlari

Viran kaldi geriye

5.

KAMİL’un hikayesi

Sığmaz destanlaruma,

Mağmasanun evini

Onarduk verduk ona

 

Şükriye hanum derduk

Çok işler etti ona,

Kedriyelan Ayşega

Bir omur yetti ona

 

Kamil deyup geçmayun

Biraz saf, biraz deli

Allah rahmet eylesun

Allah bilur bir veli

6.

HACEFENDİLER bizum

Şohretumuz namumuz,

Evliya Yusuf Şevki,

Alefendi dedemuz

 

Ayşe hala derdiler

Babamın anasina,

Oturmayan varmidur

İkramli sofrasına

 

Beş evlat eylediler

Süleymanun peşinde,

Celal, İbrahim, Zehra

Eminelan Zahide

 

Süleymanun hanımi

Hala kızı Hayriye,

Alti hayırli evlat

Biraktiler geriye

 

Ahmet en beyukleri

Ayşe, Aysel sırali,

Bendeniz Yusuf Şevki

Bi Emine Bi Ali

 

Mahlenun ortasina

Hacefendinun evi

Avlisinda eğlenur

Yekün köy çecukleri

7.

AHMETEFENDİ evi

İki göç, dört göz oda,

Gülsumelan Muhammet

Soy verdiler orada

 

İbrahim beyuk evlat

Bekir hoca ufaği,

Havize’lan Fadime

Tüttürdiler ocaği

 

Emine, Ahmet, Adnan,

Mustafa’yla Zuhtiye,

Bobalari İbrahim

Analari Fadime,

 

Bekir hocanun ilmi

Köyden köye yayilur

Burada sayduklarum

Ayni soydan sayilur

 

Havizeden doğmiştur

Hasan, Ayşe, Muhammet,

Fadime ortancasi

Deryaya olsun rahmet

8.

ÇERKEZLER iki oba

Bir Ahmet bir da Hasan,

İki elti Henife

Çok severdun tanisan

 

Peyganayi tanimaz

Benden ufak çoğisi,

Ağma idi rahmetli

Cennetlukta doğrisi

 

Ahmetun uşaklari

En beyuği Muhammet

Hep gurbette yaşadi

İsmail, Osman, Hikmet

 

Çerkez Hasan foterli

Bikaç hanum beş evlat,

Salih, Ayşe, ve Hacer

Ali’dan ufak Cevat

 

Salih iç güveyisi

Ustalinun damadi,

Ali’ya kaldi oba

Cevat köyde kalmadi

 

Çerkez Ali külfeti

Fadime analari,

Adnan, Zehra ilk iki

Cengizden sonralari

 

Ayşe, Hacer den sonra

Orhani vermiş Allah,

Cihangir yedi oldi

Atlamadum inşallah

9.

HACİHEMİTLER ayni

Bir tavanun baluği

Süleyman Emicenun

Namlidur adamluği

 

Hayal meyal bilurum

Anasi Henifeyi,

Anam kardaşluk etmiş

Hanumi Nazmiyeyi

 

Beşi kız iki erkek

Onlarun evlatlari,

Necmiyenun peşine

Seher, Sevim, Celali

 

Rahmetli Celalumun

Aklımdan çıkmaz yüzi,

Fadime, Osman sonra

Henife ufak kızi

10.

USTALİLAR beş nufus

Kızlari Zelifenun,

Fadimelan Resule

Peşinde Eminenun

 

Hanum, muhtar gelini

Havva hepsinden kuçuk,

Zelife hala yatar

İki ayaği kesuk

 

Salihlan Resulenun

İki çecuği oldi,

Fadime, Selahattin

Peşi peşine doğdi.

11.

İSMAİL EFENDİLER,

Hasan ustalan Güli,

Kalmadi mahallede

Çecuklerinden biri

 

Sabri, Fevzi, Alihsan

Ereğlide eğleşur,

Sabirelan Hayriye

Eyilukte yarişur

12.

FİRİŞ idi lakabi

Hafuz Yusuf Rahmetli

Henife yenge ile

Çok sevdaluklar etti

 

Yedi çecuk ettiler

İki kız beşi erkek

En beyuği Muhammet

Sonradan Ali, Ahmet

 

Fadimeyi, Ayşeyi

Ablamuz bilur iduk,

İsmail sonra gelur

Yunus ise en kucuk

 

Firiş hafuz Yusufun

Mustafa ağabeyi

Ayşe Halalan bile

Seçtiler mezereyi

 

Harbiye en beyuk kız

Fadime Sıtkı sora

Süleymandan Emine

İhmal beyuktu bira

13.

BAKILAR bir göç idi

Firişun binasina,

Bakı Hasan emice

Benzerdi anasina

 

Çoği tanimaz belki

Eyüpi, Lütfiyeyi,

Emine, Hava bilmem,

Hele da Mustafayi

14.

KANCALAR iki külfet

Hasan ile Hüseyin

Sabahtan Ekşalida

Lüvelada öğleyin

 

Hava hala, mamika,

Yaşi var idi yüzde,

Zennure yengemuzun

Çok emeği var bizde

 

Fadimelan Necati

En beyuk çecukleri,

Kadriyeden Yusuftan

Küçüktur Sezginleri

 

Muhammet emsalumdur

Okumişuk beraber,

Hayriye ufaklari

Hepisi da muteber.

 

Holali Heva yenge

Hasan ile bir külfet

Nurettinden sonrasi

Ayşe, Henife, Mehmet

15.

EMİNUSTA konaği

İhtişamli bir bina,

Visirli analari

Kalurdi yanlarina

 

Eminlan Visirlinun

Köyde kalan evladi,

Ali Kemal, İsmail

Bu konakta beyudi

 

Ali Kemal, Emine

Kaldi boba evine,

Kazim en beyukleri

Yusuf oldi peşine

 

Ayakkabi yaparler

Konduda dükkanlari

Fuat, Nazif evveli

Nejla en ufaklari

 

Havva ile beraber

İsmailun külfeti,

Şükran, Türkandan evvel

Eylediler Behçeti

 

Fadime üçünci kız

Vehbi az ufak benden

Anasi kardaşlari

Hepsi razi Bedriden

16.

USTAHMETLER töredi

Mahledeki o evden,

Onun hekayesini

Dinlemişum dedemden

 

Yusuf dede ölünce

Dedem yetim kalmişti,

Anasi Heyriyeyi

Ali hoca almişti

 

Anneannem Fadime

Baba bir, ana ayri,

Hafuz dayilan İlve

Gardaşi oldi gayri

 

İlve hala derdi ki:

“Hep benum mehremlerum”

Mevla rahmet eylesun

Hepsini çok severum

 

Hafuz idi Hüseyin

Fadimeda karisi

Bi kısmi ekşalida

Lüvelada yarisi

 

Ahmet İle Seyfettin

Çobanluk ederdiler

Muhammetlan Emine

Komlari severdiler

 

Ozbay en beyukleri

Peşine oldi Özkan

Özlem ufak kızi

Üç taneler sanırsam

 

En ufaklari Ali

Husniye da hanumi

Habu Ekşi oğlari

Taşiyiler kanumi

 

Mahlede durmadiler

Bak Allahun işine,

Metin sonra Henife

Aydin, Aysel peşine

 

Ahmet İle Harbiye

İskenderunda kaldi,

Beş tanedur kızlari

Hepsi orada oldi

 

Dayimun hanumidur

Beyukleri Nebahat

Fadime den Ayşeden

Bir evveli Nezahat

 

Ahmet amca şenledi

Mahallede konaği

Beş değerli kızlarun

Nihayet en ufaği

 

Seyfettinlan Lütfiye

Yeni eve geçtiler

Osman İle beraber

Beş ta onlar ettiler

 

Günay ile Müzeyyen

Kızlarun beyukleri

Emine sonra İlve

Bu kadar çecukleri

17.

USTAMUSTAFAlari

Tanimam bilmem ama

Ahmet Usta hanumi

İhmal Şerife Hala

 

Dört evlat eylediler

Mehmet Muhittin Zehra

En ufak Ali Osman

Bilmem ki var mi daha

 

Şenlik bilmem o evi

Duymişum Rüveydayi

Hüseyin usta ile

Şenlediler obayi

 

Oğrendum çecukleri

Hasan Hayriye Ersin

Hayri’sine Ertan’a

Allah selamet versin

18.

USTA YUSUFun evi

Değermene giderkan

Çok döğa eylemişum

Kukarapindan yerkan

19.

ZEBİRAdur lakabi

O Mustafa rahmetli,

Hanumi Hava hala

Misafire hürmetli

 

Salih en beyuk evlat

Çok kalmadi köyine

Kızun biri Fadime

Ötekida Emine

 

Salihun çecukleri

Ankarada eğleşur

Ali en beyukleri

Sadık ona yetişur

 

Birgül en ufaklari

Fatih ortancalari

Rabbe emanet olsun

Hepsinun evlatlari

 

Destanumuz bu kadar

Ben dedum ben dinledum

İnşallah eksuk deyup

Kul hakkına girmedum

 

Hacefendinun Yusuf

Ne anlatti dinleyun

Helal etmiş hakkıni

Sizda helal eyleyun

y.ş.y (yirmialtınisanikibinyirmi)



İlginizi Çekebilir