Cömertlik, hem inanç değeri hem de toplumsal fayda içerdiği için Allah’ın sevdiği, peygamberimizin övdüğü bir değerdir. Efendimiz (s.a.v) “Allah cömerttir cömertleri sever.” Diye buyurmuştur.
Cömertlik nedir ne değildir?
Cömertlik bireyin sahip olduğu güzel şeylerden başkalarına beklentisiz verebilmesidir.
Bir diğer anlamı da verimliliktir.
Öncelikle cömertlik ihtiyaç gözetilerek, tasarruf edebileceğin maddi manevi her şeydir. İçselleştirilmiş cömertlik içerisinde şefkat barındırır. Başkalarına karşı empati geliştirerek çevresiyle maddi manevi paylaşım içerisinde olmak bireyi manen mutlu eder. Bu şekilde toplumsal işbirliği içerisinde olmak, güvenli bağlar oluşturur. Çünkü sosyal bir varlık olan insan, yaşam döngüsünde mutlaka bir diğerinin yardımına ihtiyaç duyar.
Cömertlik denilince akla direk madde gelmesi çok materyalist olacaktır. Örneğin, insan sevgisini göstererekten cömert olabilir. Affetmekte cömert olabilir. Güler yüz ve güzel söz söylemede cömert olabilir. Şükür halinde cömert olabilir. Sabır göstermekte cömert. Şefkatli olmada yine cömert olabilir. Bilgiyi paylaşmakta entelektüel cömertliktir. Elinden ne geliyorsa tüm benliğinle paylaşmak cömertliktir. Güçlü veya güçlendirmemiz gereken davranışsal yönlerimize baktığımızda hangi konuda ne kadar cömerdiz?
Cömertliğin ikinci anlamı verimliliktir. Bu tanım şüphesiz toplumsal faydaya dönüşen maddi manevi her türlü paylaşımlarımızdır. Paylaştığımız sevgimizse daha da büyür. Şükürse nimetse çoğalarak geri döner. Sabır ise selamet, şefkat sevgi olarak karşılık bulur yani verimli olur.
Cömert olduğunuz maddi imkanlarınız ise eğer; De ki: “Şüphesiz ki Rabbim, kullarından dilediğine rızkı genişletir, (dilediğine) daraltır. Her ne infak ederseniz (Allah,) yerine başkasını koyar. O, rızık verenlerin en hayırlısıdır.”(Sebe suresi 39)
Cömertliğin karşıtı cimriliktir. Isra 29. Ayet “Eli sıkı olma, büsbütün eli açık da olma. Sonra kınanır ve çaresiz kalırsın.” Ayetine göre. Cömert olma durumu şüphesiz savurganlık anlamına gelmemelidir. Hem maddi hem manevi anlamda özellikle mümin, denge insanıdır. Bu denge hali, bireyin kendi hakkını ilahi bir ilkeyle korumuştur.
Kur’an-ı kerim’in bir çok yerinde, yüce yaratıcıya istinaden kerem kavramı kullanılır. Alak süresi 3. ayette “Oku senin rabbin kerem sahibidir.” Kerem kendinden veren anlamı içerir. Ve o rab ki sürekli yaratmasıyla elbette ihsan edendir.
Kerem isminin kelime anlamına bakıldığında “soyluluk ve asalet, iyi, ahlâklı, asil ve değerli olmak” manasına geldiğini de görülmektedir. İnsanı, asaleten değerli kılan boyu, bostu, soyu, unvanı, ırkı, cinsiyeti değildir. Bu manada cömertlik, insanın adeta hem gerçek anlamda hem de sosyal anlamda statüsünü belirleyen güzel insan davranışıdır.
Selam ve saygılarımla.
