Zihni AĞIRMAN


SİHİRLİ FORMÜL NEDİR?


7 Haziran seçimlerinde seçmen, tüm siyasi partilere gidin mecliste anlaşın gelin dedi.

Sandıktan böyle bir mesaj çıktı.

Ya koalisyon ya erken genel seçim.

Koalisyon hangi partiler arasında kurulmalı.

Değişik senaryolar ortala atıldı.

Meclise giren dört siyasi parti kartları almış poker oyununda olduğu gibi birbirine plöf atıyor.

Aslında dördü de biliyor ellerinde hiçbir şeyin olmadığını.

Buna rağmen rest atıyor, diğeri ise restini görüyor.

Reste karşı rest ama kazanan yok.

Bu iş koalisyona gitmeli. İkili mi olur üçlü mü?

Nasılsa Türkiye koalisyonlara alışıktır.

Son koalisyonu 57. Hükümet döneminde gördük. 5. Ecevit hükümeti. Koalisyon 28 Mayıs 1999´da DSP-MHP-ANAParasında kurulmuş 2001´de yaşanan ekonomik kriz ve Ecevit´in sağlık durumu bitmesine neden olmuştu.

Tarihe Kara Çarşamba olarak geçti. Cumhuriyet tarihinin en büyük kriziydi. Son koalisyon 18 Kasım 2002´de sona ermişti.

Bu ilk değil son da olmayacaktı elbet.

Türkiye iyi- kötü yıllarca koalisyonlarla yönetildi.

Koalisyon geleneğimiz eskilere dayanıyor.

Çok partili hayata geçildiği günden bu yana koalisyon hükümetleri hep zorunlulukla kuruldu.

30 Ekim 1923 tarihinden bu yana Türkiye´de 62 hükümet kuruldu. 63. yolda.

5 Hükümet Askeri darbe sonrası iş başına geldi.

37 hükümette tek bir partinin milletvekilleri yer aldı.

20 hükümet de iki ya da daha çok partinin oluşturduğu koalisyonlarla kuruldu.

İlk koalisyonu 20 Kasım 1961´de gördük. İsmet İnönü Hükümeti´nde CHP ve Adalet Partisi arasında kuruldu.

  1. Koalisyon 9. İnönü hükümetinde oldu. CHP-CKMP-YTP (Cumhuriyet Halk P.- Cumhur. Köylü Millet P.- Yeni Türkiye Partisi)
  2. koalisyon: 28. Hükümet. 10. İnönü hükümeti. CHP-Bağımsızlar
  3. Koalisyon: 29. Hükümet. Suat Hayri Ürgüplü hükümeti.

AP-CKMP-YTP-MP (Adalet Partisi-Yeni Türkiye Partisi-Cumhur. Köylü Millet P-Millet P)

5.Koalisyon. 33. Hükümet. 1. Nihat Erim Hükümeti. MBH-PH (Milli Birlik Partisi -Partilerüstü Hükümet)

  1. koalisyon. 34.Hükümet. 2. Nihat Erim Hükümeti. MBH-PH (Milli Birlik Partisi-Partilerüstü Hükümet)

7.Koalisyon: Ferit Melen Hükümeti. CHP-AP-Milli Güven P-Bağımsız)

  1. Koalisyon: 36. Hükümet. 2. Ferit Melen Hükümeti. AP-Cumhuriyetçi Güven Partisi
  2. Koalisyon: 37. Hükümet. 1. Ecevit Hükümeti. 26 Ocak 1974´te CHP ve MSP´den oluştu. Başbakan Bülent Ecevit. Yardımcısı, Necmettin Erbakan. 17 Kasım 1974 tarihinde bitti.
  3. Koalisyon: 38. Hükümet. Sadi Irmık hükümeti. CGP-PD (Cumhuriyetçi Güven Partisi-Parlamento Dışı)
  4. Koalisyon: 39. Hükümet. 4. Demirel-1. MC hükümeti. AP-MSP-MHP-CGP (Cumhuriyetçi Gençlik P)
  5. Koalisyon: 41. Hükümet. 5. Demirel-2 MC hükümeti. AP-MSP-MHP
  6. Koalisyon: 31 Mart 1975´de Süleyman Demirel Başbakanlığındaki hükümete Necmettin Erbakan Başbakan Yardımcısı oldu. 21 Haziran 1977 tarihine kadar sürdü.
  7. Koalisyon: 21 Temmuz 1977´de AP,MSP ve MHP ortaklığında kuruldu. 5 Ocak 1978´de görevi bıraktılar.
  8. SHP-DYP koalisyonu: 21 Kasım 1991´de Süleyman Demirel Başbakan, Erdal İnönü Başbakan Yardımcılığı.
  9. DYP- SHP koalisyonu: Tansu Çiller´in başbakanlığında DYP- CHP koalisyonu.6 Mart 1996´da bitti.
  10. Koalisyon: 6 Mart 1996´da ANAP, DSP koalisyon hükümeti kuruldu. Başbakan Mesut Yılmaz, Başbakan Yardımcısı Bülent Ecevit´ti.
  11. Koalisyon: 28 Nisan 1996´da işbaşına geçen Refah Partisi(RP), DYP koalisyon hükümetinde başbakanlığı Necmettin Erbakan yaptı.
  12. Koalisyon: 30 Haziran 1997´den 1999 seçimlerine kadarANAP-DSP-DTP koalisyon hükümeti görev yaptı.
  13. Koalisyon: 28 Mayıs 1999´da göreve başlayan 57. Hükümette ise,üç parti vardı. DSP-MHP-ANAP. Başbakan Bülent Ecevit, Devlet Bahçeli ve Mesut Yılmaz Başbakan yardımcısı.

Sadece Türkiye´de mi Dünya´da da çok örneği vardır Koalisyonların.

Avrupa?da İskandinav ülkeleri özellikle İsveçBenelüks, FransaAlmanyaİtalyaAvusturya ve İrlanda da koalisyonlar yaşandı.

JaponyaTürkiyeİsrailPakistan ve Hindistan uzun süre boyunca koalisyon hükümetlerince yönetildi.İsviçre 1959-2008 arasında yarım yüzyıla yakın bir süre Sihirli Formül denen ülkedeki dört büyük siyasi partininkatıldığı koalisyon tarafından yönetildi.

Dile kolay tam 49 yıl

Bizde 4 yıl neden olmasın.

Sihirli formül bizde tutar mı?