950 yaylaya sahip, 70 tanesi bilininirliği ve turizm faaliyetleri ile bilinen ve Türkiye?de Turizm Merkezi ilan edilen 36 yaylanın 26 tanesine sahip Doğu Karadeniz Bölgesi?nde Arap turizmini geliştirmek, gelen turist sayısını arttırmak amacıyla Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) İdaresi Başkanlığı tarafından ?Strateji Raporu? hazırlandı.
2010 yılında 30 bin, 2011 yılında 65 bin, 2012 yılında 130 bin, 2013 yılında 190 bin ve 2014 yılında 260 bin Arap turistin ziyaret ettiği Doğu Karadeniz Bölgesinin Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Kuveyt ağırlıklı olan Arap turizminden daha çok pay alabilmesi amacıyla hazırlanan raporda, 2018 yılına kadar bu stratejilere başlanması veya geliştirilmesi gerektiği vurgulandı.
DOKAP tarafından hazırlanan strateji raporu özetle şöyle:
Arap Turizmi için bölgede özel gündem oluşturulmalıdır. Arap turizmi açısından ülkemiz cazip bir destinasyondur. Yıllara göre büyüme hızı oldukça büyüktür. Doğu Karadeniz Bölgesi ise Arap turizminde en uygun ve en çok tercih edilen destinasyonlardandır. Doğu Karadeniz Bölgesi?nde hızla gelişen Arap turizmi ivedilikle ulusal ve yerel kurumların işbirliğine dayanan bir politika yürütülerek stratejiler oluşturulmalı ve uygulama noktasında ortak irade beyan edilmelidir. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Başbakanlık Yatırım Ajansı ile Valilikler, Belediyeler, İl Müdürlükleri ve Kalkınma Ajansı ortak çalışmalıdır. Doğu Karadeniz Bölgesi Özel Teşvikli Turizm Bölgesi ilan edilmelidir.
Konaklama imkanları çeşitlendirilmeli ve yatak sayısı artırılmalıdır. Mevcut konaklama kapasitesinin sezonda yüzde 100 oranında doluluğa ulaştığı bölgede son yıllardaki yatırımların hızıyla konaklama ihtiyacının giderilmesi mümkün görünmemektedir. Yalnızca Arap turistlerin gelecek 3 yıl içerisinde 2 katına çıkabilecek olmalı bölge turizmi açısında açmaza ve kayıt dışına neden olabilir. Arap turistlerin tercihi olan 4 ve 5 yıldızlı konaklama tesislerinin yetersizliği turizmi olumsuz etkilemektedir. Ayrıca, farklı turist grupları için de konaklama imkanlarının dağ otelleri, yayla tatil köyleri, apartlar, dağ evleri vs. gibi farklı türlerde konaklama imkanları yaygınlaştırılmalıdır.
Hava Ulaşımı Geliştirilmeli
Hava ulaşımı altyapısı geliştirilmelidir. Bölge havalimanı konumundaki Trabzon ili Türkiye?nin en yoğun havalimanıdır. Arap turistlerin turizm hareketinde hava ulaşımı olan bölgeleri tercih etmektedirler. Bu nedenle havalimanı ulaşımı geliştirilmelidir. Ordu Giresun Havalimanı?nın yakın zamanda faaliyete geçecek olması Trabzon merkezli turizm hareketini Ordu ve Giresun illerine yayılmasını sağlayacaktır. Etüt fizibilitesi tamamlanan Trabzon Havalimanı Paralel Pist Projesi hayata geçirilmelidir. Ayrıca Rize-Artvin aksına inşa edilecek muhtemel bir havalimanı yine Arap turistlerin Rize ve Artvin illerine daha kolay ulaşmasını sağlayacaktır.
Havayolu ağı genişletilmelidir. Son 4 yıldır Suudi Arabistan?dan charter seferlerle Trabzon?a doğrudan uçuşlar sağlanmaktadır. 2014 yılında 66 olarak gerçekleşen charter seferleri için 2015 hedefi 360 uçak olarak belirlenmiştir. Ayrıca sezonun uzamasını ve yılın tamamına yayılmasını sağlayacak olan yeni uçuşlar, Dubai, Kuveyt, Katar, Cidde vs. yeni destinasyonlara tarifeli ve tarifesiz uçuşların sağlanması gerekmektedir. Türk Hava Yolları?nın bu konuda katalizör olması beklenmektedir.
Tanıtım ve pazarlama faaliyetleri artırılmalıdır. Körfez ülkelerine yönelik tanıtım faaliyetlerinde Doğu Karadeniz Bölgesi?nin tanıtımı önceliklendirilmelidir. Kültür ve Turizm Bakanlığı, TURSAB yurtdışı temsilcilikleri ve Türk Hava Yolları?nın işbirliği ile Körfez Bölgesi ülkelerinin tamamında fuar, internet, tanıtma gezisi (famtrip), roadshow vs. etkinlikler ve araçları gerçekleştirilmelidir.
Kış Turizmi Cazip Hale Getirilmeli
Kış turizmi altyapısı geliştirilmelidir.Bölgenin sahip olduğu turizm potansiyelini çeşitlendirmek ve turizmi yıla yayarak mevsimselliği azaltmak amacıyla kış turizmi potansiyeli hayata geçirilmelidir. Bölge genelinde faal olan Zigana, Kaçkarlar, Atabarı kayak merkezleri ancak ölçek olarak küçük olup cazibe yaratmakta yetersiz kalmaktadır. Coğrafik yapısı ve yağış rejimi bakımından kış turizmine uygun olan Bölge?de her ilde cazip merkezlerin oluşturulması mümkündür.
Sağlık turizmi geliştirilerek Körfez pazarına tanıtılmalıdır.Başta Suudi turistler olmak üzere Körfezli Araplar yoğun olarak yurtdışında sağlık turizmine katılmaktadırlar. Ülkemizde de son yıllarda gelişen sağlık turizmi için önemli pazardır. Doğu Karadeniz Bölgesi?ne gelen Arap turistlerin bölgede sağlık turizmine katılma potansiyelleri yüksektir.
Bölge illerinde rekreasyonel alanlar ve eğlence merkezleri yatırımları yapılmalıdır.Arap turistlerin ilgisini çeken ve alternatif faaliyetleri artırıcı eğlence merkezleri (Disneyland, Vialand vs.), tema parklar, botanik parklar, teleferik sistemleri, müze, kültür kompleksleri gibi yapılar faaliyete sokulmalıdır. Özellikle genç turist grubu başta olmak üzere her yaş grubundan Arap turistin ilgisini çeken bu yapılar hizmet kalitesi, kalış süreleri ve memnuniyeti artırdığından turizm harcamalarını ve bölgenin turistik cazibesini de artırmaktadır.
Doğu Karadeniz Araplar İçin ?Davos?
Bölge?de Körfez Bölgesi ülkelerine yönelik fuar, kongre, toplantı vs. organizasyonlar düzenlenmelidir. Arap dünyasının dikkatini bölgeye çekmek ve böylece yatırım yapmalarını sağlamak amacıyla başta İstanbul olmak üzere ülkemizde düzenlenen bazı iş toplantıları, bürokratik ve siyasi organizasyonlar, iş zirveleri, kongreler, sınır ötesi işbirlikleri gibi etkinliklerin Doğu Karadeniz?de yapılması sağlanmalıdır. Doğal güzellikleriyle Doğu Karadeniz Bölgesi Arap Dünyasının Davos?u olma potansiyeline sahiptir.
Bölgeye yat ve kurvaziyer limanı kazandırılmalıdır. Bölgede henüz bir kurvaziyer limanı ile yüksek standartlara sahip yat limanı/marina bulunmamaktadır. Körfez ülkelerinin sahip olduğu zenginlik dikkate alındığında bu bölgelerde hemen her şehirde yat limanı olduğu görülmektedir. Lükse olan talepleriyle tanınan Arap turistler uzun süreli konaklamalarda ve gayrimenkul alma sonucu uzun kalışlarında yat turlarıyla ilgilenmektedirler. Bunlar bizzat kendi yatları olabildiği gibi kiralama ve herkese açık yat turları gibi etkinlikler olabilmektedir. Bunun yanısıra kurvaziyer hacmi her yıl artan Trabzon?da yeni bir liman inşa edilmesi gerekmektedir.
Bölgenin tarihi dokusunu öne çıkaracak kentsel dönüşüm ve restorasyon faaliyetleri hızlandırılmalıdır. Doğu Karadeniz Bölgesi illeri Türkiye genelinde en önemli tarihi yapı dokularına sahiptir. Mevcut yapıların yenileme ile otantik yapının ortaya çıkarılması ve turizme kazandırılması böylece yeni merkezlerin kazandırılması ihtiyacı öne çıkmaktadır.
Özel sektörü destekleyici proje fonları artırılmalıdır. Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı ve Tarımsal ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu, Doğu Karadeniz?de turizm alanında özel sektörün yatırım yapma ve kapasite artırmalarını destekleyici proje fonlarına sahip olup proje desteklemeleri yapmaktadırlar. Yalnızca DOKA tarafından bugüne dek projeye destek sağlanmış ve 100 milyon TL?ye yakın yatırım yapılması sağlanmıştır.
Arapların Gayrimenkul Alımı Teşvik Edilmeli
Arapların gayrimenkul yatırımları teşvik edilmelidir. 2014 yılında Trabzon?dan 5000 ?e yakın gayrimenkul alımı sözleşmesi yapılmıştır. Turizmin sürüklediği bu yatırımların artması sayesinde turizmin devamlılığı da sağlanmış olacaktır. Bu amaçla, bölgede Arap turistlerin yaşam tarzına uygun gayrimenkullerin inşa edilerek hedef pazarlarda pazarlanması ve gayrimenkul alımlarını teşvik edecek ve kolaylaştıracak politikalar geliştirilmelidir.
Kış turizm merkezleri, çay adası, turizm adası, yayla koridoru, tarihi Süleymaniye Gümüşkent projesi, mavi rota, yeşil rota, çikolata park, Karadeniz Park projelerinin fizibiliteleri tamamlanmalıdır.
Spor Aktiviteleri İçin Kamp Merkezleri Yapılmalı
Mevcut altyapının yeni ve konsept yatırımlarla güçlendirilerek bölgenin özellikle Körfez pazarlarına yönelik olarak futbol, kayak, hava sporları, su sporları vs. gibi alanlarda marka değerine ulaştırılması sağlanmalıdır. Coğrafi ve iklimsel şartları sayesinde Doğu Karadeniz Bölgesi Arapların spor aktivitelerinde kamp merkezi olmak için uygundur.
Arap turistlere yönelik alışveriş imkanları artırılmalı ve ürün konseptleri geliştirilmelidir. Arap turistler için alışveriş önemli bir etkinlik ve harcama kalemidir. Tekstil ürünleri, yöresel el sanatları ve yöresel tatlar en çok tercih edilen alışveriş ürünleridir. Bölge illerinde yeni alışveriş merkezlerinin inşa edilmesi ya da mevcut çarşıların güzelleştirilerek turistik alışveriş alanlarına dönüştürülmesi önemli bir kazanım olacaktır.
Arapça Tabelalar Yaygınlaşmalı
İller düzeyinde ulaşım akslarında, şehir ve turizm merkezlerinde Arapça tabelalandırma gerekmektedir. Ayrıca havalimanlarında ve turizm merkezlerinde Arapça bilen personelin konulması, danışma ofislerinin kurulması ve materyallerin yaygınlaştırılması gerekmektedir. Arapça yayın yapan periyodik gazete ve dergilerin teşvik edilmesi faydalı olacaktır. Restoran ve otellerde Arapça bilgilendirmesi zorunlu hale getirilmelidir.
Arap turizm hareketinin diğer alanlara yayılması için tedbirler alınmalıdır.Turizmin yoğun olduğu bölgelerde, turizme bağlı olarak alt hizmet dallarında, yatırımlarda, gayrimenkul alımlarında, ticarette, eğitimde ve sosyal hayatta gelişmelerin yaşandığı görülmektedir. Bu amaçla Arap turizmine bağlı olarak hedef pazarlara yönelik ticaret, eğitim, yatırım gibi alanlarda girişimler yapılmalı, işbirlikleri geliştirilmelidir.
Helal Turizm Geliştirilmeli
Bölgede ?Helal Turizm? uygulamaları gerçekleştirilmeli ve geliştirilmelidir. Başta Malezya olmak üzere dünyada ve Türkiye?de helal turizm pazarı genişliyor. İslami hassasiyeti yüksek olan turist grupları için geliştirilen konsept gayrimüslim ülkelerde de uygulanmaktadır. Özellikle Körfez Bölgesi?nin zengin turistini çekebilmek için Avustralya, Yeni Zelanda, Tayland ve Japonya? da helal turizm uygulamaları geliştirilmektedir. Helal turizm açısından en çok tercih edilen ülke Malezya?dır. Helal turizm yemekten kıyafete, otelden yaşanan çevreye kadar tüm alanlarda uygulamaları olan bir turizm türüdür. Doğu Karadeniz Bölgesi?nde de otellerde ve turizm merkezlerinde bu uygulamanın başlatılması Arap turizminin gelişimi için etkileyici olacaktır.
Kaynak: Taka
