Emekli Öğretmen Ahmet Mutluoğlu´nun yazdığı ´80 yıl önce Türkiye ve Zeleka 1938´adlı araştırma yazısını siz değerli okurlarımızla paylaşıyoruz
Şu anda dünyada yaşayan Zelekalı sayısı 1000 hane ve 5000 kişi civarındadır. 80 sene önce bunların kaçının hayatta olduğunu kesin olarak bilmiyor isek de, hangi şartlarda yaşadıklarını çok iyi biliyoruz. Yol yok, su yok elektrik yok, okul yok, hastane yok, doktor yok, ilaç yok? Yok, yok, yok. Tamamen yoklar dünyası.
Sular, köyün belli yerlerindeki çeşmelerden güğümlerle taşınır. Evler ocak diye tabir edilen şöminelerle ısıtılır. Ot, odun vs. sırtta taşınır? Daha doğrusu kadınlarımızın, kızlarımızın sırtından geçer?
İmkânsızlıklar bir yana, cehaletimiz dolayısı ile yapamadıklarımızı hatırladıkça utanırım kendi kendime ki benim şahit olduklarım masum kalır 80 yıl öncesinin yanında.
Buna rağmen dedelerimiz, imamının, bekçisinin, muhtarının, çobanının ücretini öder, çeşmesini yapar, yollarını onarır hiçbir kurumdan yardım beklemez. Yardım almak şöyle dursun, ?salma?ile köyünün, vergi ile de Devletinin ihtiyaçlarını karşılardı.
Memurmuş, işçiymiş, emekliymiş gibi yollarla Devletten maaş almak gibi bir yolun varlığından bile haberdar değildir O Köylü.
İşte Mustafa Kemal´in ?Yurdun Efendisi? diye tabir ettiği ?Köylü? bu köylüdür. Çalışan, üreten, kendini besledikten sonra Ülkeyi ve Halkı besleyendir O Köylü. Ve bizi biz yapan, apartmanlarda oturmamızı sağlayan, evimizin önüne adam başı araba çektiren dedemiz, ninemizdir O Köylü. Sarıkamış´ta Ali Osman Kılıç, Büyük Taarruz´da Yusuf Arslan, Yemen´de İbrahim Arslantürk´tür O Köylü.
Okuma-yazmanın yüzde onu bulmadığı, parayı tanıyıp kullananın azınlıkta bulunduğu, bir öğün yemek için akşama kadar çalışıldığı yıllarda, dedelerimizin, ninelerimizin, bu günlere ulaşmamızı sağlamak için yaptıkları çalışma ve fedakârlığın bir örneği olarak Muhtar Rahmetli (Gavuşoğlu Çubama Muhammet) Mehmet Arslantürk (1904-1983)´ün 1938 yılı Salma Defteri´nden o yıl Zeleka´da yaşayan ve vergi mükellefi dedelerimizi ve ninelerimizi rahmetle analım ve ne yazık ki bir kısmını unuttuğumuzun ayıbı ile kendimize gelelim.
O gün mevcut 116 hanenin 23´ü birinci sınıf addedilerek her birinden 7,5 TL, 34´ü ikinci sınıf olarak addedilerek her birinden 6,5 TL, 39 hanesi üçüncü sınıf olarak belirlenerek her birinden 5 TL ve 20 hanesi dördüncü sınıf olarak belirlenerek her birinden 3 TL tahsil edilmesi Köy İhtiyar Heyetince kararlaştırılmış ve Nahiye Müdürlüğü´nün onayı ile yürürlüğe konmuştur.
Ve sözü Onlara bırakmadan belirtmek isterim ki, eğer bizler de Onlar gibi, her yıl salma ile yaşadığımız köyümüze veya şehirde mahallemize, vergi ile de vatanımıza katkı vermeye devam edebilseydik, bu gün kalkınmışlık seviyemiz çok daha ilerde olurdu elbette.
Selâm olsun sizlere Ey Fedakâr insanlar diyelim ve sözü sahiplerine verelim.
1938 YILI SALMA DEFTERİ
?938 Yılı muhtar, kâtip, korucu, sığırtmaç, imam, hükümet konağı, Kadahor Okulu, köy odası, değirmen vergisi, telefon, radyo, kırtasiye, muzır hayvan itlafı, bayram masrafı, öksüz çocuklara yardım, umulmadık masraflar, neşriyat vs. olmak üzere; 648 Lira 38 kuruş Halka döküm yapılmıştır. Köyün mali vaziyeti göz önüne alınarak, sureti adilanede dört sınıf üzerinden, Köy Kanununun ahkâmına uygun olarak yapılmış ve tahsili hususu için müsaade edilmek suretiyle zimnen onaylandı. 15.4.938 Zeleka Muhtarı M.Arslantürk (mühür, imza), Üye Müslim (mühür-imza), üye (mühür-okunmuyor) Kâtip S.Soysal (imza)
SALMA MÜKELLEFİ HANE HALKI REİSİNİN
Sıra No- Adı Soyadı Baba Adı D.T. Ö.T. Lâkap ve Şöhreti
01.Molla İsmailoğlu Rafet Mahmut 1912 1985 Rafet Mollaismail
02.Takaoğlu Süleyman Mehmet 1924 2007 Mehmet ve Hasanbey´in Babaları.
03. Hudekoğlu Asım Mehmet 1903 1986 Kundurap Ğasım (Mustafa Gezgin)
04. Mandoğlu Enver Aziz 1920 1991 Enver Mandoğlu
05. Rendecioğlu Hasan Efendi Ali 1874 Rasim Rendeci´nin babası
06.Takaoğlu Mustafa Mustafa 1920 2000 Başkan
07. Kayaoğlu Alibey Ethem 1910 1993 Muhtar
08. Kabaoğlu Ahmet Aziz 1888 1941 Hasanı Babası, (Kütükte Hüseyin)
09. Hudekoğlu Ömer Süleyman 1903 1973 Ömer Hudek
10. Kabaoğlu Yusuf ve Mehmet Yusuf 1903 1978 Deveci
11. Kutrioğlu Ali Hasan 1886 1977 Kutri Ali Efendi
12. Halekoğlu Mehmet Emrullah Mehmet 1888 1976 Emrullah
13. Karahasanoğlu Süleyman Mehmet 1916 1962 Süleyman Karahasan
14. Takaoğlu Hüseyin Behram 1910 1988 Hüseyin Taka
15. Ömeroğlu Hulüsi Aziz 1903 1996 Koyuncu
16. Kayaoğlu Veysel Zekeriya 1923 2000 Veysel Kaya
17. Hasekioğlu Ahmet Mustafa 1869 1943 Mustafa´nın Dedesi.
18. Hasekioğlu Altun Ali Kayaya satılan evin sahibesi.
19. Sakaoğlu Hamit Ali 1902 1972 Sünnetçi Kobuç
20. Şerifoğlu Ahmet Yusuf 1878 1955 Bahadırın Babnası
21. Hudekoğlu Emin Aziz 1904 1975 Emin Memiş
22. Çifoğlu İsmail Mustafa 1873 1938 Şkebiza
23. Ömerefendioğlu Ahmet Bilâl 1900 1992 Ahmet Alika
24. Kabaoğlu Mahmut Aziz 1897 1971 Kiremitçi
25. Kofalioğlu Mehmet bin İbrahim İbrahim 1904 1986 Muştaki Kofali Muhammet
26. Ömerefendioğlu Mustafa Bilâl 1897 1981 Alika Mustafa
27. Dehasanoğlu Şağban Mustafa 1857 Durmuşların Büyük Dedesidir.
28. Ömeroğlu Kamil Mustafa 1880 1943 Hafus Kâmil
29. Ömerefendioğlu Ömer Usta Mahmut 1889 1970 Ömer Çerek
30. Halekoğlu İbrahim O.Mehmet İbrahim 1880 1952 Muhtar Koçot
31. Şerifoğlu Hamit Yusuf 1881 1963 Hemit Kuskar
32. Hudekoğlu Mehmet ve Zihni Numan 906-1903/1964-1933 Mollaömer Muhtarlar
33. Hudekoğlu Hüseyin Memiş Aziz 1901 1988 Hüseyim Memiş
34. Kabaoğlu Mustafa Mehmet 1908 1970 Hafus ve Nuri Babası
35. Takaoğlu Mehmet bin Ali Ali 1916 1973 Esat Babası
36. Ömeroğlu Mehmet Bin Mehmet Mehmet 1905 2010 Mehmet Merduyu
37. Mantoğlu Behzat İbrahim 1865 1938 Helimenin Kocası
38. Kofalioğlu Sait Efendi Mehmet 1863 1940 Kofali Saat
39. Yunusoğlu Mustafa İbrahim 1873 1941 Hemide Yunusun Kayınpederi.
40. Çifoğlu Ahmet ve Zeyne Mehmet 1898 1940 Araz Ahmet ile Annesi Zeyne
41. Kofalioğlu Ali Osman O. MehmetAli Osman 1916 2004 Kofali Bakkal
42. Taka Hasan Bini Hasan Hasan 1910 1994 Hasanefendi Hasan
43. Hudekoğlu İlyas İlyas 1913 1984 Hudek İlyas
44. Çifoğlu Muslim Şerif 1908 1952 Bayburta göçerken vefat etti.
45. Çifoğlu Şerifoğlu Mehmet Şerif 1906 1982 Tabuç´da Sünnetçi
46. Mollaismailoğlu Yusuf Mehmet 1906 1955 İhsan Başoğlu´nun Babası
47. Yunusoğlu Fatma Yusuf 1892 1967 Yulduza-Hasan Rendeci´nin Annesi
48. Cincioğlu Mehmet Ahmet 1894 1966 Deburalardandır, Cinci anne Tarafıdır
49. Takaoğlu Hanife Şişman Şişman 1888 1975 Henife Şişman
50. Şerifoğlu Mahmut Yusuf 1897 1982 Kuskar Mahmut (Akyüz)
51. Mantoğlu Ahmet Aga İbrahim 1863 1942 Helime Muhammet´in Amcası
52. Çifoğlu Mustafa Mahmut 1881 1954 Kuhz
53. Ustamehmetoğlu Mehmet Usta Mehmet 1870 1945 Ustamehmet
54. Mantoğlu Muhammet Şerif 1916 Adapazarına hicret etti
55. Hudek Dursun Ali Efendi 1908 Müsteşar-Mebus A.Naci´nin Babasıdır
56. Kayaoğlu Süleyman Eset 1913 1997 Hasekina Süleymen
57. Tellioğlu İbrahim İbrahim 1901 1979 Kako
58. Ömeroğlu Hasan Ali Osman 1902 1996 Merefendi Hasan
59. Yunusoğlu Aziz Arif 1882 Bekirin Babası
60. Kasapoğlu Aziz İbrahim 1850 1944 Büyük Kasap
61. Kaspoğlu Mehmet Efendi Ahmet 1877 1960 Hubur
62. Bostoğlu Hüseyin Arif 1904 1959 Tellioğlul Mustafa´nın babaları
63. Takaoğlu Osman Behzat 1883 1951 Osman Taka
64. Çifoğlu Ali Efendi Şerif 1901 Şerifefendi Ali
65. Sakaoğlu Remzi Ahmet 1904 1961 Remzi Kobuç
66. Ğavuoğlu Kamil Ali 1872 1949 Hışır Tsubama
67. Teburaoğlu İbrahim ve Halil İsmail 1895-1903/1972-1995 Debura Ustalar
68. Kutri Salih Efendi Mehmet 1879 1948 Ali Rızanın Dedesi
69. Kutri Ahmet Efendi Mehmet 1872 1950 Öğr.Ahmet,Mehmet´in Dedeleri
70. Ömeroğlu Aziz Efendi Mehmet 1897 1982 Çakır Haci Aziz
71. Hudekoğlu Eyyüp Aziz 1895 1985 Eyüp Memiş
72. Ömeroğlu Ahmet Efendi Ömer 1888 1967 Uzun Ömer´in Babası
73. Ömerefendioğlu İzzet Mahmut 1871 Hasan Çerekonun Dedesi
74. Ömerefendioğlu Mehmet bin Bilâl Bilâl 1900 1970 Muhammet Alika
75. Şerifoğlu Ahmet Efendi ibrahim 1871 1945 Muhtarın Babası-Uzun (Makri)
76. Cevahiroğlu Ahmet Efendi İbrahim 1877 1962 Büyük Cevahir
77. Rendecioğlu Kasım Efendi Mehmet 1877 1975 Kasım Rendeci
78. Kayaoğlu Muslim Efendi Ali 1879 1960 Muslim Kaya
79. Çifoğlu İbrahim Süleyman 1897 1972 Evi Camii Altında
80. Ğavuşoğlu İbrahim Efendi Mustafa 1870 1957 Cerrah Tsubama
81. Hudek Mehmet ve Tahsin İbrahim 1910-1918/1987-1988 Kavina Kardeşler
82. Ömeroğlu Yusuf Ömer 1897 1982 Yusuf Merefendi
83. Çifoğlu Şağban ve Mehmet Şağban 1900-1903/1974-1979 Kiremitçi Kardeşler
84. Kabaoğlu Mehmet bin Mehmet Mehmet 1916 1948 Bakkal Ahmet´in Babası
85. Kabaoğlu Alibey Aziz 1911 1986 Muhtar-Köyde Bakkal
86. Temeloğlu Ömer Aziz 1904 1988 Ömer Temelli
87. Mantoğlu Mustafa Mehmet 1906 1980 Patraç Mustafa
88. Çifoğlu Ömer ve Bekir Kibar 1906-1932/1980-1985 Hacıkibar Oğulları
89. Karahasan Hoca Mehmet Salih 1882 1962 Kiki
90. Karahasaoğlu Mustafa Ahmet 1905 1986 Sünnetçi
91. Ömerefendioğlu İsmail Mahmut 1908 1990 Haykıranlı Hala´nın Kocası
92. Hudek Fehmi ve Ahmet Ömer 1911 1963 Anneleri Eğridere Bambilerden
93. Gavuşoğlu Numan Kamil 1896 1947 Tsubama Numan
94. Çifoğlu Niyazi Kâmil 1903 1975 Mehmetali
95. Halekoğlu Mehmet bin Ahmet Ahmet 1874 1943 Sako
96. Rendeci İsmail Ali 1880 1968 İsmail Rendeci (Kütükte Hüseyin)
97. Çifoğlu Bayram Yusuf 1899 1973 Bayram
98. Kayaoğlu Ahmet Çavuş Beyaz Ali 1908 1968 Çavuş Kaya
99. Saravaoğlu Salih Ahmet 1857 1938 Atmaca
100.Bostoğlu İsmail İlyas 1898 Adapazarına hicret etti (Tellioğlu)
101.Ömerefendioğlu Katip MehmetKâtip Kâzım 1924 2013 Dilaver Muhammet Hulüsi
102.Abdurrahmanoğlu Abidin Kâmil 1904 1996 Ğabidin
103.Bostoğlu Efraim İbrahim 1901 1979 İstiklâl S.Gazisi-Kako
104.Kasapoğlu Sakine Muhammet 1895 1958 Sakine Cevahireko Dedesi Cevahir
105.Karahasanoğlu Arslan Mehmet 1922 Süleyman Kardeşi
106.Karahasanoğlu Ali Mehmet 1919 Süleyman Kardeşi
107.Keskioğlu Muhammet Süleyman 1896 Keski Süleymanın Babası
108.Keskioğlu İlyas İlyas Keski´nin Dedesi
109.Halekoğlu Sakine Halil 1897 1986 Halilina
110.Taka Mehmet Bini Mehmet Mehmet 1916 1996 Yakupoğlu Muhammet
111.Çifoğlu Mikdat Oğlu Ahmet Mikdat 1908 1973 Elife´nin Beyi
112.Tebura Mustafa Hanesi İbrahim 1838 1918 Kutri Mevlüde´nin Babası.
113.Halekoğlu Ahmet Mustafa 1907 2012 Kırbıyık
114.Ömerefendioğlu Fatma Çerekolardandır, belirlenememiştir.
115.Gavuş Hayriye Osman O.Salih 1895 Tsubama-Tabuşda oturur.
116.Hudek Meryem Ömer 1902 Hudek Çakır Mehmet´in Kardeşidir.
KAYNAKLAR:
1.Muhtar Mehmet Arslantürk, İbrahim Oğlu (1904-1983), 1938 Köy Bütçesi
2.Yukarıdaki hane halkı reislerinin şu anki varisleri ile yapılan telefon mülakatları.
