Bir Belge Ve Zeleka 1915

Değerli Okuyucu, zaman ve imkânlar ölçüsünde kaleme almaya çalıştığımız ve özellikle Köyümüz Zeleka´nın temsili olarak ele alındığı yazılarımız salt bir mikro milliyetçiliğin tezahürü değildir elbette. Bu yazılar elimizden kayıp gitmekte olan köylerimize ve buna paralel olarak yok olmaya yüz tutmuş insani ilişkilerimize karşı bir feryat ve bir çırpınıştır. Sembol olarak ele alınan ?Zeleka? ne ise, Türkiye´nin tamamını oluşturan kırk bin köyde durum aynıdır. Belki zenginleşiyoruz, ama zenginleştikçe bir birimizden uzaklaşıyoruz. Kalabalık şehirlerde kayboluyoruz. Toprağımızdan uzaklaştıkça, birlik ruhumuz ve buna bağlı olarak vatan sevgimiz zayıflıyor. Fakir Zelekalılar iken kendimizi Çaykara´dan Kurtdağı Tepesi´ne kadar on binlerce dönümün sahibi olarak görüp şahsiyetimizi bu psikoloji ve güven ile geliştirirken, şimdi torunlarımız dar bir apartman dairesi içinde ve komşu ilişkilerinden yoksun bir şekilde, ayağı toprağa değmeden nasıl bir haleti ruhiye ile büyümektedirler. Yapmaya çalıştığımız, küçük bir hücrenin laboratuar ortamında incelenmesi çalışması ile vücudun sağlık durumu hakkında düşünülenlerin paylaşılması gayretinden ibarettir diyerek yine Zeleka´ya dönelim.1700´lü yıllarda Zeleka, kuruluşunu tamamlar. Boğa Düzü´nden Kale´ye, Huş Mahallesi´nden Holaysa´ya mevcut köy arazisi bölüşülmüştür; zamanla tapulanır. Boğa ile İtırmağı çayırları arası ağaçlıktır ve köy ortak malı, yani meradır.

Öyle duyduk, öyle biliriz. Of Müftüsü Hudek Numan Efendi zamanında yapıldı ilk mera taksimi. Numan Efendi´nin Of Müftülüğü´ne başlama tarihi konusunda çeşitli rivayetler vardır ancak, Aralık 1922´de bu görevde iken vefat ettiği sabittir.

Birinci Mera Taksimatı; biri Boğa Mahallesi çıkışı ile eskiden patika yolu olarak kullanılan ve halen araba yolunun geçtiği Erikli Yolu arası,  ikincisi de Erikli Yolu ile Kamara-İtirmağı Yolu arası olmak üzere iki arazi parçası üzerinde ve aşağıda latinize edilmiş tutanakta belirlenen kurallara göre yapılmıştır.

Belgenin incelenmesinden de anlaşılacağı gibi; tutanakta başlık yoktur. Düzenleyen kurulun veya kurumun adı da belirtilmemiştir. Direkt kaleme alınmış ve o gün köyde yaşayan bir kısım yetişkin er kişi tarafından mühür basılması suretiyle imzalanmıştır.

Bu belgenin fotokopisini aldığım (Gorgoras) Eğridere Köyü Ağır Ali Oğullarından Merhum Osman Ağır Ali Torunu ve Merhum Recep Can (1933-2000) Oğlu, Öğretmen Cafer Can (1964-?)´ a tüm Zeleka´lılar adına teşekkür ediyorum.

Yazının metni şöyledir:

Birinci Madde: Merada baltalığımızı taksim etmek hane itibari ile olacaktır.

İkinci Madde: Bir kimsenin iki üç hanesi olsa, bir hane itibar olunacaktır. Oğulları ile şenlik olsa bile yine bir hane itibar olunacaktır.

Üçüncü Madde: Bir kimse babasının hayatında kendi akçesiyle hane başı olsa yahut babası hanesini ve bir parça arazisini tapu ile oğluna verse babasından ayrılıp ayrı kazancı olsa hane itibar olunacaktır.

Dördüncü Madde: Bir hanenin altında birkaç er kişi olup velev ayrı olsun olmasın babaları fevt olmuş ise iki ve üç kardeş bir hane ve dört kardeş ve beş kardeş iki hane ve altı kardeş ve yedi kardeş üç hane itibar olunacaktır.

Beşinci Madde: Bir hane ehli vefat edip o hanede erkekten kimse kalmaz ise hane itibar olunmayacaktır; meğer ki hanesi olmayan bir kimse ol haneden tehil eylese ve ol hane dursa veyahut salven olup ol hanede dursa hane itibar olunacaktır.

Altıncı Madde: Hayatı ve mematı malum olmayan mefkudilerde hanesi var ise itibar olunacaktır.

Yedinci Madde: Karyei ahırden bir kimse karyemizde rihlet hanesi olsa, sekiz ay ol hanede meks itse, hane itibar olunacaktır.

Sekizinci Madde: Mera üç sınıf olacaktır: Birincisi bir, ikincisi bir buçuk, üçüncüsü iki hisse olacaktır. Yani oğulları, evsadı, edna itibar olunacaktır. Ağaçlar ve uzaklık ve yakınlık itibar olunacaktır.

Dokuzuncu Madde: Bazı feridi nasta isabet eden tarafı ahere ad olunsa, karyece hal edilecektir.

Onuncu Madde: Fatiokseya Mevkii ayrı taksim olacaktır.

Onbirinci Madde: Hicret edenlerin hanesi itibar olunmayacaktır.

Badel ittifaknamemiz odur ki: Bilada muharrer maddelere tevfiken karyemize mahsus baltalığımız ahalimiz beyninde birrazı taksim edip herkesin hissesine isabet edene hiçbir taraftan müdahale olunmayarak kendi mülkü gibi tasarruf etmek; şayet bir kimse tarafından itiraz olunur ise itibar olunmayıp karyece tedip edilecektir. İş bu senetimiz umumu ahaliden tanzim ettirilip hini hacette mevkiği vasığ olunacağına iş bu mahalle temsil edilir.

26 Teşrini Evvel 1331 (26 Ekim 1915) 

01.Halekoğlu Mehmet (mühür)  (İbrahim Oğlu Mehmet Atalay, Meşhur Koçot,1880-1952)

02.Haciibrahimoğlu İsmail Usta (mühür),( İbrahim Oğlu, DT:1868, Debura İsmet dedesi)

03.Ömerefendioğlu Ahmet Efendi (mühür)(Ömeroğlu olsa gerek,1888-1968)

04.Ğavuşoğlu İbrahim Efendi (mühür) (Meşhur Koca Dede Cubama, 1870-1957)

05.Takaoğlu Osman Efendi (mühür) (Meşhur Beyaz Atlı Osman Taka,1883-1951)

06.Dehasanoğlu Şağban Efendi (mühür)(Durmuşlardan,  DT:1857)

07.Takaoğlu  Hasan Efendi (mühür)(Ekrem´in Dedesi, Meşhur Hoca, 1870-1925)

08.Hudekoğlu İlyas Efendi (mühür) (İsmet Tuncer´in Dedesi Meşhur Hoca,1863-1928)

09.Ömerefendioğlu Sait Efendi (mühür) (Aydınlardan, DT:1845)

10.Çifoğlu Hacı Mustafa Efendi (mühür) (1856-1922)

11. Okunmuyor

12. Okunmuyor.

13.Takaoğli Mehmet Efendi (mühür) (Ali Hoca´nın dedesi, DT:1842)

14.Ömerefendioğlu Mahmut Efendi (mühür) (Hasan Çerekonun Kurtdedesi DT:1869)

15.Şerifoğlu Yusuf (mühür) (Yusuf Kuskar´ın Dedesi, Mahmut Oğlu, DT:1847)

16. Saravaoğlu Salih (mühür) (Atmaca Hafız ve Zeki´nin Babaları, Ahmet Oğ.1860-1938)

17.Kofalioğlu Sait Efendi (mühür)(Kofali Saat, Cafer Hoca´nın Dedesi, DT:1863)

18.Haciİbrahimoğlu Mustafa (mühür)(Deburalardan, Kutri Mevlüde Babası, DT:1838)

19.Ömeroğlu Ömer Efendi(mühür) (Uzun Ömer´in Dedesi, Ali Oğlu, DT:1847)

20. Biraderi Ahmet.

21.Ömeroğlu Yusuf(Kurtuluş Savaşı Gazisi, Ömer Oğlu, 1897-1982)

22.Ömerefendioğlu Mehmet (mühür)(Ustamehmetoğlu Mehmet, DT:1874)

23.Rendecioğlu Kasım (mühür)(Süleymen Rendecinin Babası,1877-1975)

24.Hasekioğlu Ahmet Efendi (mühür)(Mustafa Oğlu DT:1869, Mustafa Hasekinin dedesi)

25.Çifoğlu Hacı Kibar Efendi (mühür)(Ömer Oğlu, Köyde, Kütükte Selim, DT:1849)

26.Hudekoğlu Hüseyin Efendi (mühür)(Evi Koçotun altında Namı Çakır, DT:1864)

27.Çifoğlu Şağban (1864-1922 Şağbanların dedeleri )

28.Oğlu Mustafa.

29.Çifoğlu Mahmut (Kuhz Ahmet´in Dedesi, İbrahim Oğlu DT:1843)

30.Sakaoğlu Remzi (Remzi Kobuç, Ahmet Oğlu,1904-1961-küçük yazılmış olabilir)

31.Dehasanoğlu Mehmet (mühür) (Durmuş Oğlu,D.T:1855 Durmuşların büyüklerinden)

32.Çifoğlu Şerif Efendi (mühür)  (Ali Oğlu, 1859-1928, Aziz Çiftçi´nin Babası)

33.Ğavuşoğlu Kamil (mühür) (Muhtar Hışır, Ali Oğlu,1872-1949 )

34.Rendecioğlu Hacı Ali Efendi (mühür)(Hasan Oğlu,DT:1836, İsmail Rendeci Babası)

35.Rendecioğlu Hasan Efendi (mühür)(Ali Oğlu, DT:1879, Kasımın Babası)

36.Takaoğlu Ali Efendi (mühür)(Mehmet Oğlu,DT:1863, Muhtar Esat´ın Dedesi)

37.Takaoğlu Hüseyin Efendi (mühür) (Mustafa Oğlu Hüseyin Ağa, DT:1844)

38.Takaoğlu Haci Mehmet Efendi (mühür)( Süleyman Taka Dedesi,1850-1934)

39.Ali (mühür) İsim, soy adı yok.

40.Hudekoğlu Ğasım (Kundurap, Kütükte Mustafa, Gezginlerin babaları, 1903-1986)

41.Hudekoğlu Mehmet Efendi (mühür)(Komat Hasan´ın Babası D.T:1861)

42. ????.0ğlu Mehmet Efendi (mühür) (Kim oğlu anlaşılamadı)              

43.Postoğlu Süleyman (mühür)(Mustafa Tellioğlunun Amcası, Arif Oğlu, DT:1896)

44.Postoğlu Hafus İbrahim Efendi (mühür)(Ahmet Oğlu Efraim´in  babası,DT:1865)

45.Kilimalioğlu Mehmet (mühür)(Erkek nesilleri bitmiştir, Salih Oğlu, DT:1856)

46.Çifoğlu İsmail (Merina İsmail, Ali Oğlu, (1890-1934) Nebiyana ilk giden kişi.

47.Keskioğlu İlyas (Kütükte Mehmet, Ahmet Oğlu DT:1903, İlyas Keski´nin dedesi)

48.Keskioğlu Mehmet bin Süleyman (DT:1871, Süleyman Keski´nin dedesi.)

49.Mollaismailoğlu Mehmet (Süleyman Oğlu, DT:1876)

50.Yunusoğlu ???.. Usta (mühür)(İsmini mührü kapatmış, okunmuyor)

51.Hatip Bilal Efendi (mühür) (Muhtemelen Ömerefendioğlu Aliaga Bilâl, DT:1856)

52.Ömerefendioğlu Kâtip (Ömer Oğlu, DT:1898, Feridun Aydın´ın dedesi)

53.Halekoğlu Emrullah (Salih Oğlu, DT:1846, Emrullah Muhammet´in babası)

54.Kabaoğlu İbrahim (Recep Oğlu, DT:1886, Recep Kaba´nın dede kardeşi)

55.Mandoğlu Kâşif (Enver´in Dedesi Mustafa´nın Amca Torunu, Adapazarı´na nakletti)

56.Mandoğlu Mecit (Enver Dedesi Mustafa´nın Amca Torunu, Adapazarı´na nakletti)

57.Mandoğlu Mustafa (mühür)(Hüseyin Oğlu,DT:1835, Enver ve Şükrü´nün dedeleri)

58.Mandoğlu????(mühür) (İsim okunamadı)

59.Hudekoğlu Ali Efendi (mühür) (Mahmut Oğlu DT:1855, Mebus Ali Naci´nin dedesi)

60.Mandoğlu Mehmet bin Salih (Kütükte İbrahim Oğlu,DT:1861, Enver´in dede kardeşi)

61.Mandoğlu Behzat Usta (İbrahim Oğlu, DT:1865, Helime Muhammet´in Babası)

62.Kabaoğlu Recep (Salih Oğlu, DT:1838, Nuri Kabaoğlu´nun Kurtdedesi)

63.Karahasanoğlu Ahmet Efendi (mühür)(Salih Oğlu, DT:1874, Salih Kara´nın dedesi)

64.Kilimalioğlu Mustafa (mühür)(Mehmet Oğlu, DT:1881, Dursun Kaba´nın anne dedesi)

65.Çifoğlu??.. Efendi (mühür) (Okunamıyor.)

66.Hudekoğlu Mehmet Efendi (mühür) (Çakır Mehmet olabilir)

67.Hudekoğlu İbrahim (mühür)(Ömer Oğlu, DT:1881, Öğr.İbrahim Tuncer´in dedesi.)

68.Hudekoğlu Ali Osman (mühür)(Abdurrahman Oğlu,DT:1885, Adil Tunce´in evinden)

69.Ömeroğlu İzzet (mühür)(Hasan Ömerefendioğlu´nun dedesi, İbrahim Oğlu, DT:1872)

70.Kayaoğlu Mehmet bin Muslim : (Muslim Oğlu, DT:1896, Zihni Kaya´nın Ağabeyi)

71.Abdurrahmanoğlu İsmail: (Yusuf Oğlu, DT:1896 Mine Abrahmanın kardeşi)

72.Tellioğlu İbrahim: (Mehmet Oğlu, DT:1879)

73.Çifoğlu Mikdat (mühür): (İsmail Oğlu, DT:1861, Yorgancı Süleyman´ın dedesi)

74.Şerifoğlu Mehmet Efendi (mühür): (Mahmut Oğlu,1868-1926, Kuskar Hamit dedesi)

Belirlenen kurallar üzerine bölüşüm yapılır. Dedem Ahmet Efendi´ye isabet eden Taşhan-Bleki ve Erikliyolu-Çamlık mevkilerindeki iki parselin yaprak ve odunundan yararlandık 2000´li yılların başına kadar. Tapuları yoktu bu parsellerin, lakin kurumsallaşmış, sınırları herkesçe kabul görmüştü.

21. asrın başında çıkarılan tartışmalı bir yasa ile orman sayıldılar. Parasal değerleri çok küçücük olan bu bir iki dönümlük çalılıklar bizim için manevi değerlerdir. Şimdilerde yüzlere varan varisleri olsa da oralar bizim dedelerimizin, babalarımızın, ninelerimizin, analarımızın adım adım adımladıkları, santim santim süpürüp yapraklarını topladıkları yerlerdir. Onları yok saymak, atalarımızı silmek, bizleri yok saymak kadar ağır gelir bizlere. Bu hatadan mutlaka dönülmelidir.

Ahmet MUTLUOĞLU

Çamlıca, 03. 04. 2016

KAYNAKÇA:

1.26 Ekim 1915 Tarihli Tutanak.