Çaykara´da Dua ve Beddualar!

ÇAYKARA´DA  ALKIŞ (DUA) ve KARGIŞLAR (İLENÇ-BEDDUA)

Türkçenin en eski yapıtı olan Divânü Lugâti´t-Türk´te alkış ve kargış sözcükleri geçer. Yapıtta alkış sözcüğünün anlamı ?dua etme; övme; birinin iyiliklerini faziletlerini bir bir sıralama? (Kaşgarlı Mahmut, 2005:140); kargış sözcüğünün anlamı ise ?lanet, ilenç? (Kaşgarlı Mahmut, 2005: 404) olarak geçer. 

Bunlarda söylendiği toplumun değer yargılarını, millî karakterin izlerini buluruz. Alkışların ve kargışların sanat değeri taşıyan bir bölümü kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze gelmiştir. Bir kısmı da şartların ve insanın hayata bakışının değişmesiyle kullanıştan kalkmıştır. Alkış ve kargışların çoğu, bireysellik çizgisini aşarak duygu ve düşünce yoluyla topluma mal olarak anonimleşir? (Öztürk, 2012: 2) [1] 

ALKIŞLAR (DUA)

Allah sana versun sen üşenesun

Gökten yağsun sen yerden deşüresun

Allah tuttuğuni altun etsun

Allah ne muradun varsa versun

Allah muraduni versun

Su gibi aziz olasun

İki cihanda aziz olasun

Yerun cennet olsun

Dert yüzü görmeyesun

Bir elun yağda, bir elun balda olsun

Herkes sana imrensun

Yaptuğun gibi bulasun

Sofran hacı sofrası olsun

Helal süt emmişe nasip olasun

Allah helalinden versun

Allah çocuklaruni anali babali beyutsun

Allah ele güne düşurmesun

Allah gönlüne göre versun

Allah açlıkla terbiye etmesun 

KARGIŞLAR (İLENÇ-BEDDUA)

Ağzuna mantar bitsun

Korba gor olasun

Gözun çıksun kafandan

Günyüzi görmeyesun

Çoluk çocuğunun hayrini görmeyesun

Muraduna ermeyesun

Çoluk çocuğunun ölüsünü öpesun

Tuttuğun orucun hayrini görmeyesun

Ekmek atlı sen yaya, ekmeği kavuşup alamayasun

Tez günde elleruni avuşturasun

Olgunlaşmadan dalundan kopasun

(Nainese manzokopetos)

Sıçıp da surunesun

(Na şezis ke alıfkese)

Ağzuna mantar bitsun

Gençliğini doymayasun

Allah belani versun

Rebbum seni rüzgarlarina, dumanlarına karıştursun

O boydan yukarı geçmeyesun

Gözuni toprak doyursun

Yedi kat yerun dibine girasun 

[1]Dr. Mehmet Emin BARS MEB, MANAS DESTANI´NDA ALKIŞ VE KARGIŞLAR, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 2/1, Haziran 2014, s. 200-213, Ulaşılan Ades: http://www.asosjournal.com/Makaleler/934675461_77%20MEHMET%20EM%C4%B0N%20BARS.pdf

Haber: Çaykara Gündem Gazetesi