Emekli Öğretmen Ahmet Mutluoğlu´nun kaleme aldığı "Çaykara´da siyaset ve Zeleka´nın Zaferi" adlı yazıyı sizlerle paylaşıyoruz
Tüm Türkiye olduğu gibi, Çaykara da 1945´li yıllardan sonra tanır seçim sandıklarını. İlçemiz ?Çaykara?nın merkezi Kadahor, 1681 yılı resmi kayıtlarında köy olarak tarih sahnesine çıkar. 1925 yılına kadar da Of İlçesi´ne bağlı küçük bir köydür. Bölgenin bazı köylerinin Of´a yürüme 10-12 saat mesafede bulunması, alış-veriş, mahkeme, tapu, nüfus ve sağlık gibi zaruri işleri zorlaştırmaktadır. İşlerin kolaylaştırılması ve hizmetlerin yakınlaştırılması amacı ile 1925 yılında, diğer köylerin ortasında bulunan Kadahor Köyü´nde nahiye (bucak) teşkilatı kurulur. Kadahor 1948 yılına kadar Of İlçesi´ne bağlı nahiye konumundadır.
Aradan bir çeyrek asırlık bir zamanın geçmesi ve nüfusun neredeyse ikiye katlanması, baş döndürücü teknolojik gelişmeye paralel olarak ihtiyaçların da çeşitlenmesi üzerine 01.06.1947 tarihinde, 5071 Sayılı Kanunla ilçe statüsü kazanan Kadahor Nahiyesi, 01.01.1948´de de fiilen teşkilatlandırılır. İsmi de, şimdiki ilk giriş köprüsünün ayağındaki değirmenin önünde bulunan ve ?Çaykara? ismi ile anılan kaynak suyundan esinlenerek ?Çaykara? olarak değiştirilir.
13.05.1948 tarihinde de belediye teşkilatı kurulur. Ülkemizin seçimle, seçim sandığı ile muhatap olma yıllarıdır bu yıllar.
Aslında Türkiye ilk seçimini II. Abdülhamit´in tahta geçmesinden kısa bir süre sonra, 1877 yılında yapar. Fakat bu seçimlerde halk oy kullanmaz. İleri gelen zevattan oluşan İl meclisleri yapar seçimi. İlk Milli Meclis de 19 Mart 1877 yılında İstanbul Dolmabahçe Sarayı´nda toplanır. Böylece başlar demokrasi maceramız. Uzun yıllar, vatandaştan ziyade belli kişilerin oy kullanması ile icra edilir seçimler ama en azından halkın tümü değilse bile, bir kısmı, yönetime kıyısından köşesinden iştirak ettirilmiş olur.
1950´li yıllardan sonra da yapılan her seçimde şaibeden, hilelerden bahsedilir. Hala da her seçim tekrarlanır bu iddialar. Ancak doğaldır ki şerefeye çıkmak için minarenin basamaklarını tırmanmak gerekiyor. Bu bakımdan 150 yıllık demokrasi tarihimizde atılan her adım, sarf edilen tüm emekler ve tüketilen nefesler, çok önemlidir bizim için. Katkısı olup ölenlere Allah´tan rahmet, yaşayanlara sağlık ve selamet diliyoruz.
Çaykara´nın ilk Belediye Başkanı, eşrafın muvafakati ve yetkililerin ataması yolu ile Hopşera (Soğanlı) Köyü´nden, daha sonra Çaykara´da esnaflık ve CHP İlçe Başkanlığı da yapacak olan, Muhtar Hasan Erol (1908-1986) olur. Hasan Erol´un başkanlığı, 08.09.1950´ye kadar devam eder.
3 Eylül 1950 Pazar günü, Türkiye genelinde belediye başkanlıkları için seçim yapılır. Çaykara´da bu seçimi, bizim kuşağın da tanıdığı Nuhoğlu Hasan Tahsin Özkan (1902-1968) kazanır. O da Çaykara´nın sayılı esnaflarındandır ve Kadahorludur. Müteakip seçimleri de kazanan Hasan Tahsin Özkan, 14.06.1960´a kadar 10 yıla yakın başkanlık yapar.
Hasan Tahsin Özkan, devrin meşhur başbakanı Adnan Menderes ve diğer seçilmişler gibi 27 Mayıs 1960 ihtilâli ile görevden uzaklaştırılır ve atamalar dönemi başlar. Bu dönemde sırası ile:
P. Yarbay Cevdet Abıyık 14.06.1960 - 21.06.1960,
Kaymakam Yavuz Selim Bıyıktay 21.06.1960 - 09.08.1960,
Kaymakam İzzet Şahin 09.08.1960 - 04.10.1960,
J. Yzb. Cemal Tamer 21.10.1960 - 17.07.1962,
Kaymakam V. Eyüp Aytaş 17.07.1962 - 27.02.1962,
ve Kaymakam V. Mustafa Akyol 27.02.1962 - 26.11.1963
Çaykara Belediye Başkanlığı görevini yürütürler.
İhtilâlin ezici silindirinden sonra kan revan bir şekilde yeni partilerin kurulmasına başlanır. Kurulan partilerden biri de 11 Şubat 1961´de kurulan Adalet Partisi´dir. Merhum Menderes´in devamı olduklarını iddia ederek yola çıkarlar Eski Demokratlar, yeni Demirkıratlılar.
Adalet Partisi´nin Çaykara teşkilatı da kurulur ve 15 Ekim 1961 Pazar günü genel seçim yapılır. CHP %36, AP %34 oy alır. Durum başabaştır.
17 Kasım 1963´te, bu sefer, yerel seçimler yapılır. Adalet Partisi oylarını %45´e ulaştırırken, CHP %36´da kalır. Çaykara Belediye Başkanlığı´nı, yeni nesil siyasetçilerden AP adayı Kâzım Kofoğlu (1933-1992) kazanır. Sait Ali Aslan, Ahmet Ayan, Kâmil Balcı, Harun Ersoy ve H. Gedikoğlu da belediye meclisine seçilir.
Aziz oğlu Sait Ali Aslanoğlu (1928-2009) Çaykara´da Fırıncı esnafından olup Zelekalıdır.
Çaykara Belediyesi´nin kurulu bulunduğu Kadahor Mahallesi, Zeleka köyü ile komşudur. Zelekanın yaylaya doğru çıkışında, gürgen ve huş ağaçları ile kaplı Huş Mezraları da Kadahor´a aittir. Nüfusun artması ile bu mezra kışlak olur ve bazı aileler sürekli orada yaşamaya başlar; ancak idari yönden Kadahor´a bağlı kalırlar. Yani Huş Mahallesi de belediye sınırları içindedir. Lâkin arada Zeleka Köyü vardır.
1968 yılına gelindiğinde, başkan Kâzım Kofoğlu ve belediye meclisi, 6 Haziran 1968 tarihinde yapılması kararlaştırılan seçimi ve ilerde yapılacak seçimleri göz önüne alarak seçmen çoğunluğu AP´lilerden oluşan ve coğrafik olarak Kadahor ile Huş Mahallesi arasında bulunan Taşören (Zeleka) Köyü´nü meclis kararı ve köyde yapılan referandum ile belediyeye dahil ederler; adını da ZAFER MAHALLESİ olarak değiştirirler.
Böylece merkeze bağlanıp şehirli olan Zeleka, büyük bir zafer kazanarak bayram eder. Öyle ya, Çaykara´ya bitişik, koca Yeşilalan, Eğridere, Soğanlı, Şahinkaya, Kabataş köyleri dururken Taşören´in tercih edilmesi önemli bir zaferdi.
Kısa bir süre sonra da, 6 Haziran 1968 yerel seçimleri yapılacaktır. Seçim öncesi ve esnasında Zafer Mahallesi çok hareketlidir. Hırslı Politikacı, mevcut başkan Kâzım Kofoğlu AP´den, Ankara´da özel bir firmanın yöneticiliğini bırakıp gelen Ahmet Hamdi Tiryaki (1936-2009) de CHP´den belediye başkan adayları olarak meydanlara çıkarlar.
Çaykara´nın iki üye ile temsil edileceği, Trabzon İl Genel Meclisi üyelikleri için de Trabzon´un tanınmış işadamlarından ve Adalet Partisi´nin Çaykara İlçesi Yönetim Kurulu Üyesi Kadahorlu Şemsettin Kofoğlu (1933-?. ) ile Yukarı Hopşera (Akdoğan) Köyü´nden ve Trabzon´un keza tanınmış esnaflarından, Ahmet Yıldırım (1917-2005), AP´den adaylıklarını ilan ederler.
Büyük yarışa katılmak üzere, Trabzon Özel İdare Varidat Şefliği´nden emekli, Kızılay Derneği Başkanı, CHP İl Yönetim Kurulu Üyesi ve Trabzon´un tanınmış muhasebe bürosu sahibi Zelekalı Hasan Atalay (1912-1979) ile yukarıda ismi ve vasıfları zikrolunan Çaykara CHP İlçe Başkanı Hasan Erol da CHP´nin il genel meclisi adaylarıdır.
Zafer Mahallesi muhtarlığı için de AP´lilerin desteklediği, Ömer oğlu Muhammet Aydın´ın (1926-2005) ismi kesinleşir Zeleka kulislerinde.
Ortalık toz dumandır Zafer Mahallesi´nde. Büyük bir seçim heyecanı sarmıştır Zeleka´yı.
Akiller devreye girer, anlaşma zemini aranır. Öyle ya, Hasan Efendi köylümüz, Kofoğulları da hem partililerimiz hem de arkadaşlarımız?diye yorumlar köyün ileri gelenleri.
Bu bağlamda, AP´liler, Şemsettin Bey nasılsa kazanır düşüncesi ile CHP´lilere ?İl Genel Meclisi için bizler Hasan Atalay´a blok halinde oy verelim; siz de aynı şekilde belediye başkanlığı için Kâzım Kofoğlu´nu blok halinde destekleyin? diyerek, barış teklif ederler.
Ancak Hasan Atalay, ?Ben birinci seçilemezsem de ikinci olarak garanti kazanacağım, siz belediye başkanlığında durumu kritik olan Ahmet Hamdi Tiryaki´ye oy verin? diyerek reddeder teklifi.
Kılıçlar çekilmiş, Zeleka´nın havası elektriklenmiştir. Kavgalar, gürültüler, dövülenler, yüzü gözü şişenler, parmağı kırılıp kolu sakatlananlar, mekânında kuşatılıp, jandarma gelinceye kadar saatlerce mahsur kalanlar, köprüden dereye atılmasına ramak kala kurtarılanların olayları eşliğinde gerçekleşir seçimler.
Belediye Başkanlığını Kâzım Kofoğlu, İl Genel Meclisi Çaykara üyeliklerini de 2-0´lık skorla AP´nin adayları, Şemsettin Kofoğlu ile Ahmet Yıldırım kazanırlar.
Ömer oğlu Muhammet Aydın da Zafer Mahallesi Muhtarı seçilir.
Demokratlar zafer üstüne zafer kazanmıştır. Kutlarlar Zaferlerini günlerce.
Ne var ki, siyasetle beraber Şeytan da devreye girer. Zafer Mahallesi´nde seçim biter bitmez, gelecek seçim için, belediye başkanlığı konuşulmaya başlanır. Memur emeklisi, oturaklı ve akıllı bir şahsiyete sahip M. Niyazi Çiftçi (1900-1975) ismi dolaşmaya başlar Zafer Mahallesi semalarında, geleceğin başkanı olarak.
Bu arada CHP´liler de, karşı tarafa verilen fiziki hasara karşılık, aldıkları ağır seçim yenilgisinin acısı ile, meclis kararının iptali için, çoktan mahkemenin yolunu tutmuşlardır.
Danıştay, ?seçimlere 45 gün kala alınan meclis kararının, usul yönünden, yasaya aykırı olduğu? gerekçesi ile iptal eder Çaykara Belediye Meclisi kararını.
Zeleka´nın Zafer sarhoşluğu ve başkan olacağız fısıltıları Kadahorlluları yeterince rahatsız etmiştir zaten. Mahkeme kararına itiraz edilmediği gibi usulüne uygun bir belediye meclisi kararı da alınmaz daha sonra.
Böylece Zeleka´nın Zafer´i sona erer ve Taşören Köyü statüsüne geri döner. Geride, Hasan Atalay´ın, Trabzon´a her gelişlerinde işlerini takip ettiği, evinde yedirip yatırdığı, çocukluk arkadaşlarının isimlerini sayarak; bana ? oy vermedi ? da vermedi diye yakın çevresine yakınmalarının buruk hikâyesi ile, o kısa zaman diliminde Zeleka´da doğan çocukların nüfus kayıtlarında doğum yeri, tapu vs gibi işlemlerde de yer ismi olarak kalır ?Zafer Mahallesi?.
Kadahor (Işıklı) Mahallesi´nin belediye saltanatı da 12.12.2012 tarih ve 6630 sayılıBüyükşehir Belediyesi Kurulması ve Sınırlarının Belirlenmesi Yasasına dayalı olarak 30 Mart 2014 Pazar günü yapılan yerel seçimlere kadar devam eder.
KAYNAKLAR:
1. www. caykaragazetesi. com/caykara-adinin-kaynagi
2. https://tr. wikipedia. org/wiki/Çaykara
3. Trabzon il yıllığı 1967
4. www. yerelnet. org. tr/belediyeler/belediye_baskanlar.
KAYNAK KİŞİLER:
