Çaykara'da Dereler,Tepeler,Şelaleler ve Göller

Bu günkü yazımızda sizlerle Çaykara İlçesinde bulunan dereler, tepeler şelaler ve gölleri tanımaya çalışacağız.

Bu güzel çalışmamızda Çaykara’lı araştırmacı Yazar İbrahim Tuncer tarafından hazırlanan "Coğrafyası ve Belgeleri ile Çaykara Tarihi" adlı kitaptan faydalanmaya çalışarak sizlere rehberlik yapmaya çalışacağız.

ÇAYKARA’NIN DERELERİ

Çaykara İlçesinde küçük büyük çok sayıda dere bulunmaktadır.Trabzon İlinin en uzun deresi olan Solaklı Deresi bu bölgede bulunmaktadır. Demirkapı Mahallesinin zirvesinden, bölgemizin en yüksek yeri olan 3240 rakımlı Karakaya’nın diplerinden akmaya başlayan dere suları Solaklı Dersini takip ederek ve aşağıda yeni dereler ile de birleşerek 80 KM’lik bir yolculuğun ardından Karadenizin hırçın sularına karışmaktadır.

Solaklı Deresinin yanı sıra Bölgenin bir başka büyük deresi ise Solaklı,Yeşilalan Baltacılı ve Eğridere deleridir. Solaklı Deresi,Yeşilalan Baltacılı Deresi ve Eğridere Deresi Çaykara İlçe Merkezinde buluşarak aynı dere yatağından Karadeniz ile buluşmaktadırlar.

1-SOLAKLI DERESİ

Solaklı Dersinin isminin nereden geldiği ile ilgili farklı söylentiler bulunmaktadır.Osmanlı İmparatorluğu döneminde bu bölgenin Yeniçeri Ocağı’nın Solaklı Bölüğüne tımar geliri olarak ayrıldığından dolayı bu ismi aldığı ifade edilmektedir.Bir başka rivayete göre ise bu dere Of ve Çaykara  ilçelerinin sol tarafından akması sebebi ile akış yönü esas alınarak Solaklı Deresi ismi verildiği söylenmektedir. Solaklı Deresi Trabzon İlinin en uzun deresidir. 80 KM uzunluğuna sahiptir. Tatlı su balıkları ve kırmızı benekli hakiki alabalığı ile ünlüdür.

Solaklı deresi ile ilgili bir başka ayrıntı ise bölgede yolun bulunmadığı 1960’lı yılların öncesinde ihtihsal adı verilen tomruklar Solaklı Deresi kullanılarak dere yolu ile Of’a ulaştırılmakta idiler.Yani geçmiş dönemlerde Solaklı Deresi Taşımacılık alanında da kullanılmıştır.

SOLAKLI DERESİNİN KOLLARI İSE ŞUNLARDIR

Karakaya’nın tepesinden doğarak 80 KM’lik bir yolculuk ile Of İlçesinden Karadeniz’e dökülen Solaklı Deresinin kolları şunlardır;

UZUNGÖL BÖLGESİ KOLLARI

İbsil Deresi, Haldizen Deresi, Multat Deresi, Bladi Deresi, Siren Deresi, Taşlıgedik Deresi, Elmalı Deresi (Dornorim),Çambaşı Deresi

OGENE(KARAÇAM) BÖLGESİNİN KOLLARI

Şekersu Yaylası Deresi, Heneke Deresi, Karaçam Mezra Deresi, Uzuntarla Deresi ve Çamlıbel Dereleridir.

Uzungöl ve Karaçam Bölgelerinden gelen bu iki kol Çambaşı Mahallesinin alt kısmında yer alan Kuşkayası mevkiinde birleşerek Çaykara İlçesine doğru akmakta Çaykara İlçesine varmadan Hadi suyunu da alıp Çaykara İlçe Merkezine ulaşmakta,Çaykara İlçe Merkezinde ise Yeşilalan,Baltacılı ve Eğridere sularını da içine alarak Karadeniz’e doğru uzanmaktadır.

YEŞİLALAN BALTACILI DERESİ

Osmanlı İmparatorluğu döneminde Baltacılılar,önceleri sefer sırasında çalılık ve ormanlık yerleri temizlemek,yol açmak,çadırları kurup kaldırmak,yükleri bindirip indirmekle sonraki dönemlerde ise Kızlar Ağası’na bağlı olarak sarayı korumak ve sarayın dış hizmetlerini yapmak ile görevli balta kullanan bir birliğin ismiydi. Çaykara İlçesindeki bu bölgenin tımar gelirinin Baltacı’lı birliğine ayrılmasından dolayı buradaki dereye Yeşilalan Baltacılı Deresi adı verilmiştir.

Yeşilalan-Baltacılı Deresini Baltacılı,Yeşilalan ve Eğridere Mahalleleri ile bu mahallelerin yaylalarından gelen küçük dereler oluşturmaktadır.

Baltacılı Bölgesinin Kolları;

Bacıha Yaylasından çıkan su kolları ile Ehil Taş Deresi, Kuri Deresi,Sbendam Deresi ile Kozno deresi birleşerek Baltacılı Deresinin birinci kolunu oluşturmaktadırlar.

Eğridere Bölgesinin Kolları;

Eşkova Yaylasından çıkan su kolları ile başlayarak  Gönodi Deresi, Konkoraş Deresi, Ğavuş Deresi, Surahi Deresi, İşmariyos Deresi, Cahmut ve Kurtdağı Yaylalarından çıkan sular Bayraklı Yaylasından geçerek Harcan Deresi, Cavlaka Deresi, Ğalinos,Huşo Dereleri birleşerek Eğridere Taşören Mahallelerinden Yeşilalan Baltacılı Deresinin ikinci kolunu oluşturmaktadır.

Yeşilalan Baltacılı Deresi bu iki derenin birleşmesinden sonra Çaykara İlçe Merkezine kadar Çaykara’nın sağından akmakta, İlçe Merkezinde ise solundan akan Solaklı Deresi ile birleşerek Karadeniz’e doğru akmaktadır.

ÇAYKARA İLÇESİNİN TEPELERİ

Çaykara Merkezi 200 metre seviyesinden başlayarak güneye doğru artan yükseklik en yüksek bölgede 3400 rakamına ulaşmaktadır.Yüksek kesimlerde genellikle dağlar,tepeler, mezireler ve yaylalar yer almaktadır.

Çaykara İlçesinde bulunan önemli tepe ve yükseklikler şu şekildedir.

Tablodan da anlaşılacağı üzere Çaykara İlçesinin en yüksek tepesi 3376 metre yükseklikte bulunan Demirkapı Tepesi ile yine aynı yerde yer alan 3365 metre yükseklikte bulunan Karakaya(Ğarğaya) tepesi olarak göze çarpmaktadır.

ÇAYKARA’DA GÖLLER:

Karadeniz ve Ülke Turizminin en önemli merkezlerinden olan ve bölgemizin Turizme açılmasının sembolü haline gelmiş olan Uzungöl ile Yedi Göller Çaykara ilçesinin en önemli gölleri konumundadırlar.

1-UZUNGÖL

Uzungöl’ün çevresi yaklaşık 7 km civarındadır.Boyu 1 km eni 50 metre,derinliği ise 20 metre civarındadır. Vadinin ortasında bulunan ve yamaçlardan düşen kayaların Haldızen Deresinin önünü kapatması ile oluşan Uzungöl zengin flora ve fauna yapısı, eşsiz jeolojik ve jeomorfolojik oluşumları ve peysaj zenginlikleri ile farklı ve özel bir yerleşim birimidir.

2-AYGIR GÖLÜ

Anzer Yaylasının üstünde Çaykara sınırına yakın olan Aygır Gölü, bölgede bulunan doğa harikası yerlerden bir tanesidir. Soğanlı ve Haldızen Dağlarındaki buzullardan beslenen bu göl aynı zamanda bir buzul gölüdür.Gölün alanı 10 dönüm civarındadır.

3-BALIKLI GÖL

İsmini içerisinde bulunan alabalıkların çok olmasından almaktadır. Demirkapı Mahallesinin güneyindeki dağın zirvesinde yer almaktadır. Solaklı Deresini oluşturan derelerden biri olan Haldızen Deresinin başlangıç yeri bu gölün bulunduğu alanda yer almaktadır.

4-KARAGÖL

Karakaya Dağı’nın eteğinde bulunan Karagöl derin olmasından dolayı bakıldığında karanlık görünmesi sebebi ile Karagöl ismini almıştır. Karagöl buzulların erimesi sonucu oluştuğundan yılın her mevsiminde buz gibi çok soğuk bir suya sahip olmaktadır.

5-SARIGÖL

Balıklı Göl’ün doğusunda Haldızen Dağlarının eteklerinde yer almaktadır. Sarıgöl’ün suları da buzul erimesi sonucunda oluşmuştur.

ÇAYKARA İLÇESİNDE ŞELALELER

Çaykara İlçesinin önemli Şelaleleri şunlardır.

1-ŞEKERSU ŞELALESİ

Şekersu Mahallesi ve yaylasının 1 KM kuzeyinde yer almaktadır. 50 Metre yükseklikten akmaktadır.

2-YEŞİLALAN-TAŞÖREN ŞELALESİ

Yeşilalan ve Taşören Mahallelerinin dibinden akar. Çaykara İlçesine 2 KM mesafede bulunan şelale 15 metre yüksekten akmaktadır.

3-ÇAMBAŞI ŞELALESİ

Çambaşı Deresinin üzerinden yaklaşık 8 metre yüksekten akmaktasdır.İlçe Merkezine 10 Km uzaklıktadır.

4-TAŞLIGEDİK ŞELALESİ

Taşlıgedik Şelalesi Çaykara İlçe Merkezine 8 KM mesafede yer akmakta ve yaklaşık 5 metre yükseklikten akmaktadır.