Gurbet ve sıla kavramı biz Çaykara´lı insanımızın bitmez tükenmez acısıdır.
Toprağın yetersiz, çalışabilinecek iş ortamın bulunmaması insanımızı gurbet ellere mahkûm etmiştir.
Sıladan gurbete, Gurbetten Sılaya, zaman ne çok çabuk geçiyor değil mi?
Hayat mı çok kötü, yoksa onu bizler mi bu hale getiriyoruz bu dünyada!
Göç ettiğimiz büyük şehirlerde, çıkarsız kimse kimseye selam dahi vermez olmuş günümüz dünyasında..
Oysaki nerede o eski sıcacık komşuluk ilişkileri, yardımlaşmalar, karşılıklı sohbet eşliğinde içilen bir bardak çayın tadı..
Hatta kırk yıl hatırı olan bir fincan kahvenin bile artık hatırı kalmaz olmuş..
Ağırlaşan yaşam şartları koşuşturmacalar arasında her şeyi, en yakınlarımızı bile unutuyoruz bu Dünyada..
Hayat denen değirmen çarkında neler öğütülmüyor ki!
Çaykara İlçemiz doğası,tarihi ve turistik değerleri,her yerde gururla anlattığımız tarihsel geçmişi ve de en önemlisi yüreğimizdeki sevdası ile hepimizin göz bebeği ve de can damarı.Dünyanın neresinde yaşıyor olursak olalım Çaykara hep yüreğimizin en güzel köşesindedir Sevgili Dostlar.Evimizin en güzel köşesinde elbette ki Çaykara Fotoğrafı asılıdır.Ve de televizyonda Çaykara ile ilgili bir haber ya da program yayınlandığında artık hiç kimse konuşmaz bütün dikkatler televizyona çevrilir.
Ancak gelin görün ki Ekonomik olarak ne yazık ki İnsanlarımız Çaykara İlçemizden istedikleri verimi alamamış ve de ister istemez gurbet elin yolunu tutmak zorundas kalmıştır Çaykara´lı hemşerimiz.
Bizler zaman zaman Çaykara Gündem sitemizde Çaykara İlçemiz ile ilgili sosyal olayları ve de göçleri işlemeye çalışıyoruz.İşte bu gün de sizleri bundan 51 sene öncesine taşımak ve de Van İlimizin Özalp İlçesine götürmek istedik.Yaşanan göçü ve göç sonrasındaki bölgede yaşanan sosyal yaşamı biraz incelemek istedik.Zamanınız var mı?O halde buıyurun tarihsel yolculuğumuza birlikte çıkalım.
ORDA İKİ KÖY VAR UZAKTA
Öyle diyor şiir:
Orda bir köy var uzakta
O Köy bizim köyümüzdür
Gitmesek de duymasak da
O köy bizim köyümüzdür.
1960´lı yıllar Sevgili Çaykara Gündem Dostları.Çaykara İlçemizde ve de doğal olarak Uzungöl´de yokluk yılları,kıtlık yılları.İnsanlarımızın adeta bir somun ekmeğe muhtaç oldukları yıllar.
Ormandan yaptıkları orman envalerini evlerinde çeşitli odun mamulüne çevirerek sırt ile Bayburt´a taşıdıkları ve de bunun karşılığı olarak bir çuval buğday alarak yürüme Uzungöl´e döndükleri yıllar.Üstelik bu yolculuğun en büyük engellerinden bir tanesi de Bakı Memurları.Allah göstermesin Bakı Memurlarına yakalandın mı hem yükün gidiyor hem de ceza alıyorsun.
İşte bu senelerde İsmail Şahin(Galastoş) Hocamız Ankara İlimizde İmam olarak göreve başlar.İsmail Hocamız son derece aydın ve de ufku açık bir insandır.Bakar ki günün birinde Köy Hizmetlerinden bir grubun çalışmakta olduğu köye geldiklerini görür İsmail Şahin Hocamız.Merak eder gidip sorar ne için köye geldiklerini.
Devletin Afet ve Afet Tehlikesi bulunan Yerleşim birimlerinde yaşayan vatandaşları başka yerlere iskan ettiğini öğrenir İsmail Hocamız.Anında beyninde şimşekler çakar.Acaba diye düşünür.Devletin bu imkanlarından benim hemşerilerimin de faydalanmasını sağlaya bilir miyim?
Hiç zaman kaybetmeden Uzungöl´ün ileri gelenlerine bir mektup yazar İsmail Şahin Hocamız.Devletin bu imkanlarından faydalanmak isteyenlerin birer dilekçe ile kendisine göndermesini ister.Dilekçeler toplanır ve de İsmail Hocamıza posta yolu ile ulaştırılır.
İsmail Hocamız da bu dilekçeleri Bakanlığa ulaştırır Sevgili Çaykara Gündem Dostları.Bakanlık tarafından gerekli incelemeler yapılır ve de Uzungöllü hemşerilerimiz ile ilgili İSKAN kararı verilir.
Hemşerilerimizin gönderilmesinin düşünüldüğü yerler ise Ankara ya da Eskişehir Ovaları´dır.Dosya Dönemin İç İşleri Bakanı Ferit Melen´in önüne getirilir.Bakan Ferit Melen İskan yerini değiştirme kararı alır ve de hemşerilerimizin Van İline İSKAN yapılmasının uygun olduğuna karar verir.
Bakan Ferit Melen´in kararırının arkasındaki sebep ise şudur.Ferit Melen Van Milletvekilidir.Annesi Trabzon´ludur Ferit Melen´in.Van İlimizde İskele Adı verilen bir semt vardır Sevgili Dostlar.Trabzonlu hemşerilerimizin önemli bir bölümü burada yaşamaktadır.Ve de Karadeniz insanı gittiği yere üretkenliğini de çalışkanlığını da beraberinde taşımıştır.
Van´da her taraf kupkuru ve çorak bir arazi iken İsklele Semti, ise yemyeşildir.Adeta Karadenizin bir parçası konumundadır İskele Semti.İşte Bakan Ferit Melen Karadeniz insanının çalışkanlığını ve de üretkenliğini gördüğü için hemşerilerimizin Van İline İskan yapılmasına karar verir.
Göç süreci başlamıştır Sevgili Çaykara Gündem Dostları.Önce erkeklerimiz Van iline giderler ve de Özalp İlçesine bağlı Emek ve Dönerdere Köylerinde evlerini yapmaya başlarlar.Dönerdere Köyümüze sadece Uzungöllü Hemşerilerimiz,Emek Köyümüze ise hem Uzungöllü hem de diğer Çaykara´lı hemşerilerimiz yerleşeceklerdir.
Yaklaşık 2 senelik hummalı bir çalışmanın ardından hemşerilerimiz evlerinin in şatlarını tamamlar ve de Uzungöl ile Çaykara İlçemizden Van İline doğru acıklı bir yolculuk başlar.Tıpkı Şairin dediği gibi;
?Ölüm İle Ayrılığı Tartmışlar.
Elli dirhem Ağır Gelmiş Ayrılık?
Kolay mı sanki?Eşlinden dostundan arkadaşından ayrılarak gurbet ellerin yolunu tutmak.Hiç bilmediği, ömründe hiç görmediği yerlere doğru yola koyulmak.Adı üzerinde Gurbet İşte.
1965 Yılında sevdiklerine veda ederek Van´a doğru yola koyulur Çaykara´lı hemşerilerimiz.
Evet Sevgili Çaykara Gündem Dostları.Yazımızın Birinci Bölümünde Hemşerilerimiz göç öncesini sizlerle paylaşmaya çalıştık.Yazımızın ikinci bölümünde ise hemşerilerimizin o bölgede yaşadıkları 51 senelik serüvenlerini sizlerle paylaşmaya çalışacağız.
Şİmdi ise gelin göçü yaşamış ve de göç´ten en fazla etkilenen Aydınlarımızdan biri olan Araştırmacı Yazar Abimiz Sevgili Hasan Düzgün´e Kulak verelim."Göç bir yazgı değildir" diyor Sevgili Hasan Abi
Alın yazgısı diye algılanır genelde çünkü isteyerek yapılan bir eylem değildir onun koşullarını yaşamın şartları belirler çünkü göç sadece insanların yaşadığı olay değildir tabiatın tüm canlı ve cansızları yani evrende var olan her nesne bunu yaşar bazen sessiz bazen de sesli bu yazıda ana tema Karadeniz insanının göç öyküleri neden ve niçinle ri aranacak ancak tabiatın diğer varlıkları da yazıda hak ettikleri kadar yazılacaktır merak etmayun
Göç bazen yazgı bazen yoksulluk bazen kuraklık bazen topraksızlık bazen anlaşmazlık bazen keyfiyetten yaşanan bir dramdır öyleya insanoğlunun yukarıda nedenlerini saydıklarımızdan göç ettiğini biliriz peki ya kuşların leyleklerin kelaynakların göçmen kuşların yada yaban hayvanlarının bunca karışık bir olayın içinden kısa bir yazı ile çıkmak gerçekten zordur. O halde fazla derine dalmadan gelelim karadenizin göç tarihçesi,nedenlerine hele hele Çaykara denince öylesine ilginç ve karmaşık olaylarla karşılaşıyoruzki inanılacak gibi değil ama birebir yaşanmış olduğuda gerçek. Şimdi nereden başlayacağımıza gelince düşünüp duruyoruz ama geçmişe ve tarihe göz atmadan edemeyiz Trabzon şehrinin tarihi dünyada en çok yazılan şehirlerimizdendir dolayısıyla göç hareketlerini bağrında barındırmış yaşamış ve yaşatmış bir kenttir.
Bu hüzünlü olayı oldu olası yaşamaktadır. Kim bilir beklide bizlerin yağmur diye nitelediğimiz yağışlar bu kentin ve bölgenin göz yaşlarıdır. Bunu bilemeyiz ama göç yüzünden ağladığı kesindir yağan yağmurların ıslaklığının tamamı değilse bile bir bölümünün olduğu kesindir.
Çünkü bu yazının yazarı bu yazıyı yazarken göçü yaşamış biri, ağlayarak ve o anıları yaşayarak gözlerim nemlenmiştir hemde yıllar önce yaşanmasına rağmen onun için göç hüzün demektir sevdiklerinizden ayrılık demektir gelip görmemektir ağlamaktır yeni bir dünyanın kurulması demektir.
Yaşadığınız bölgenin şartları dışında başka bir bölgenin tüm koşullarına uyma zorunluluğu olan bir seçimdir onun için hüzün ve göz yaşı demektir. Bu bazen kendi isteğinizle de olsa yinede içnde ayrılık barındırdığı için göz yaşı asla eksik değildir bunu yaşayarak görürüz peki tabiatta kuşların leyleklerin hayvanların halini düşünebiliyormuyuz hatta toprağın bazen kayaların bazen bir yamacın bir dağın göçünü nerden bilebiliriz onların ağlamadığını onların bir daha geriye dönemeyeceklerini bildiklerini.
İşte göç bunun için zordur. Anlatması bile, bırakın yaşanmasını yüreğim parçalanır bir askerin askere gitmesinden genç bir evlinin gurbete, göçünden uzun olur. Bazen avrupaya yolculuk aman tanrım kimbilir namazınıda kılamamıştır diye dalarız düşüncelere hüzne boğuluruz duyarız ezan sesini ve gidenimizi yani göçü yaşayanı düşünürüz.M
Mahrumdur sabahın bu uyarı sesinden işte böyle bir karmaşadır göç onun için ben onun adına göç demek yerine ayrılık demeyi daha uygun bulurum ben.
okuyan yazan çizen sizlerde mutlaka isimler bulacaksınız çünkü öylesine acıdırki ona hangi sifatı uygun görürseniz ona layıktır. Zaten onunda itirazı olmaz hemen kabullenir öyle ya gittiğniz yerde göçmensiniz adınızda birdaha değişmemek üzere öyle kalır düşüne biliyormusunuz yıllarca bilmem falanca olarak yaşarsınız ve bu ünvanınızla övünürsünüz ama göç başınıza gelince isimler yalınlaşır ve göçmen olarak sadeleştirilir. Bu ne menem şeydirki hepimiz yaşarız öyleya bazen yaylaya bazen mezireye bazen tatile göç etmiyormuyuz üstelik bizimle beraber hayvanlar ve cansız varlıklar yani sandalyemiz giysilerimiz yataklarımız vs.
acıdır, illettir allahaşkına buna bir çare yokmu. İnsana bukadar acı yaşatan başka bir şeyin olduğunu sanmıyorum ha ölüm desek bence göç kadar acı değildir çünkü ölüm mutlaktır ama göç mutlak değildir seçimde değildir baksanıza şair dizelerinde ne demiş.
ÖLÜM İLE AYRILIĞI TARTMIŞLAR
ELLİ DİRHEM AĞIR GELMİŞ AYRILIK
Eeeeee bukadar acı yaşatan bir olayın yazısıda yaşanmasıda zordur. Bu yakınmadan sonra şimdi nedenleri tartışılır ve göz yaşlarının seller gibi aktığı yazgısı göçle özdeşleşmiş bir ilçe ve yöresinin yaşanmış göçlerine göz atalım ve bakın yukarıda yazdığım yakınmalarımda nekadar haklı olduğumu
