Bir önceki yazımızda değerler eğitimine kuran eksenli bakılması ve uygulanması yönüne dikkat çekmeye çalışmıştık. Amaç ahlak ilkelerini kuran belirler vurgusuydu.
Kur'an'da çocuk eğitimi ahlak ve sorumluluklar çerçevesindedir. Anne- baba ile çocuk ilişkisi ve çocukların terbiyesiyle ilgili çok önemli vahyi haberler vardır.
Çocuk eğitiminde ailenin rolü % 70-80 oranındadır. Aile çocuğa bu eğitimi sağlam bir temele dayandırarak vermelidir. Bu da Kur'an rehberliğinde olmalıdır.
Her iyi veya kötü eylemin bir karşılığının olacağını bilmek inanç iman eğitimiyle ilgilidir.
İnsan bu dünyada neden yaratılmıştır?
Sonu nereye varmaktadır?
Vardığı yerde nelerle karşılaşacaktır?
Yapacağı iyiliğin karşılığı ne olacaktır?
Kötü bir davranışlardan neden sakınmalıdır? Gibi sorularına cevabı Kur'an verir.
Bu inançla birey eylemleriyle amaca yönelik bir ilişki kurar. Sonlu olan hayata sonsuz anlam katar.
Kur’an’da çocuk eğitimine ait bir örnek Lokman (as)'m Oğluna verdiği öğütlerdir.
Lokman suresi 12. ayetinden başlayıp, 19. ayete kadar devam etmektedir.
12. Ayette Hz. Lokman'a ita fen “Ant olsun, biz Lokman'a "Allah'a şükret" diye hikmet verdik.”
Maddi manevi tüm kazanımlar nimettir. Şükür eğitimi varlığın sahibini hatırlatır. Şükür nimete yapılan teşekkürdür.
13. ayette "Yavrum! Allah'a ortak koşma! Çünkü ortak koşmak elbette büyük bir zulümdür." Diyerek aracısız kulluk yapmanın bir değer olduğunu öğütler. Bu tevhit ve iman eğitimidir.
14. İnsana da, anne babasına iyi davranmasını emrettik Annesi, onu her gün biraz daha güçsüz düşerek karnında taşımıştır. Onun sütten kesilmesi de iki yıl içinde olur
(İşte onun için) insana şöyle emrettik: "Bana ve anne babana şükret. Dönüş banadır."
Evladın anne babasıyla ilişkisi biyolojik bağ nedeniyle kalbidir. Bu ilişkiye şefkat ekseninde değerlendirilmelidir. “Aileye saygı “ çocuk eğitimine eklenmesi gereken bir değerdir.
15. "Eğer, hakkında hiçbir bilgi sahibi olmadığın bir şeyi bana ortak koşman için seninle uğraşırlarsa, onlara itaat etme. Fakat dünyada onlarla iyi geçin. Bana yönelenlerin yoluna uy. Sonra dönüşünüz ancak banadır. Ben de size yapmakta olduğunuz şeyleri haber vereceğim."
Kuran anne babaya iyi davranmayı emrederken onlarla dünyalık işlerde geçimsizlik çıkarmayı kesinlikle men eder. Anne babanın dışındaki bütün haklar karşılıklı sorumlulukların ihlali ile ilgili
olabilirliği söz konusudur.
16. Yavrum! Şüphesiz yapılan iş bir hardal tanesi ağırlığında olsa ve bir kayanın içinde, yahut göklerde ya da yerin içinde bile olsa, Allah onu çıkarır getirir. Çünkü Allah, en gizli şeyleri bilendir, (her şeyden) hakkıyla haberdar olandır."
Yaratıcının habir sıfatına işaret eder. Hiç kimsenin olmadığı bilmediği görmediği yerde bile özdenetim ve sorumluluk bilinci eğitiminin karakter gelişimi açısından önemi ayetle sabittir.
17. "Yavrum! Namazı dosdoğru kıl.
İyiliği emret
Kötülükten alıkoy.
Başına gelen musibetlere karşı sabırlı ol.
Çünkü bunlar kesin olarak emredilmiş işlerdendir.”
Namazın küçük yaşlardan itibaren kazandırılması gerektiğinin delilidir. Namaz ritüeli yaratıcının desteğini isteme ile ilgili vakitleri olan özel dua anlarıdır.
Sosyal salat gibi iyilikleri yaygınlaştırarak kötülükleri savmak, adaletli olmak, toplumsal kurallara uymak, haksızlığa karşı çıkmakta salat çerçevesinde değerlendirilerek doğru bir namaz anlayışı kazandırılmalıdır.
Tüm bunları yaparken karşılaşacak zorluklar olacaktır. Onlara sabırla direnmek ve çözüm üretmek kuranda sabır değerinin eğitimiyle ilişkilidir.
18. "Küçümseme surat asma insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme! Çünkü Allah, hiçbir kibirleneni, övüngeni sevmez."
19. "Yürüyüşünde tabiî ol. Sesini alçalt. Çünkü seslerin en çirkini, şüphesiz eşeklerin sesidir!"
Çocuğa alçakgönüllülük, nazik konuşma, nezaketli olma, saygılı davranış öğretilmelidir.
Enfal28 ve Tegabun 15 de ise “Mallarınız ve çocuklarınız birer imtihandır” ayetleri ise ebeveynlere yönelik ihtar niteliğindedir.
Evlatlarında verilmiş birer nimet olduğunu düşünüldüğünde evlat nimetinin şükrü, iman ve ahlakla ilkeleriyle yetiştirilen evlattır. Helal kazançla besleyip büyütmek onlara mal mülk bırakmak için haksız kazancın peşinde koşmak imtihanı kaybetmektir.
Kur'an ebeveyn olmanın sorumluluk ve rehberlik olduğunu bize öğretir. Lokman suresi örneğiyle sevgi ve şefkat ekseninde anne babaların eğitim ve terbiye vermekte öncelikli sorumlu kişiler olduğunu öğütler.
Çocuklar en saf ve korumasız haliyle dünyaya gelirler. Ebeveynlik sadece bakım veren değildir. Çocuklarının fiziksel, zihinsel, maddi manevi , duygusal ve sosyal ihtiyaçlarını karşılar. Sağlıklı bir şekilde büyümelerini sağlar.
Anne baba çocuğu sadece mutlu etmeye programlı kişiler değildir. Doğru olanı yapmak zorunda olan kişilerdir. Anne baba çocuğunun yanında değil en az bir adım önünde olmalı yol göstermelidir. Çocuğun yanında olmak popüler kültürün kulağa hoş gelen öğretileridir.
Bu zorlu görevde duamız “Ey Rabbimiz! Bize eşlerimizden ve zürriyetimizden gözümüzü aydınlatacak, gönlümüzü sevindirecek sâlih kimseler ihsân eyle! Bizi takvâ sahiplerine önder yap!” (Furkan 74)
Selam ve saygılarımla.
