Kurtdağı, Çaykara’da 2400 metre yükseklikte bir dağın adıdır. Bu dağ, Eğridere, Yeşilalan ve Taşören yaylalarının birkaç yüz metre yukarısında yer alır. Derindere ve Çayıroba köylerine yürüme mesafesindedir. Ayrıca Çambaşı köyünün yaylası Malakampoz’a ve Gediklitaş mahallesinin Geriki Yaylasına da birkaç yüz metre uzaklıktadır. Son yıllarda her yazl Ağustos’un ilk haftasında 17 Köyün (mahallenin) katılımı ile burada Kurtdağı Şenlikleri düzenlenmektedir.
Su mekânları insanların dinlenmek için tercih ettiği yerler olduğundan pek çok yerde mevcut su mekânları değerlendirilmekte veya bendler (küçük barajlar, göletler) yaparak su mekânları oluşturulmaktadır. Bilindiği gibi, cennet içinden (altından) ırmaklar akan bahçe olarak tarif edilmektedir.
Kaynağı 2400 metre rakımlı Kurtdağı olan ve Çaykara merkezinde Solaklı deresine 270 metre rakımda karışan Eğridere üzerinde bir dinlenme (rekreasyon) bendi yapma imkanı vardır. Bu konu ile ilgili tarafımdan yapılan ön inceleme sonucunda aşağıdaki değerlendirmeler yapılmıştır.
Çalışma alanı: Çalışma alanı, Şekil-1’de gösterilen Solaklı Havzası içindedir. Solaklı havzası Aşağı Solaklı Havzası, Orta Solaklı Havzası ve Yukarı Solaklı Havzası şeklinde üçe ayrılabilir. Yukarı Solaklı Havza da Uzungöl Havzası ve Köknar Havzası şeklinde iki kısımdan ibarettir. Söz konusu dere, Çaykara İlçe merkezinde Solaklı Deresine katılan Eğridere’dir. Eğridere Havzası, Şekil-2’de Orta Solaklı Havzasında görülen yeşil renkli havzadır. Bu havzasının alanı 34 kilometrekare, derenin Solaklı Deresine birleştiği yerde yıllık ortalama debisi saniyede 0,5 metreküptür.
Şekil-1 Solaklı Havzası
Şekil-2 Solaklı Havzasının alt havzaları ve Eğridere Havzası (ortada yeşil renkli)
Bend Yeri: Kurtdağı tepesinden doğan dere üzerinde yapılacak uygun bend mekânı, Eğridere Köyü yaylasının kuzeyindeki düzlük olarak seçilmiştir. Bundan sonra bu çalışmada bu bend, Kurtdağı Bendi olarak anılacaktır. Seçilen bend yeri ve etrafındaki Çaykara yerleşim mahalleleri Şekil-3’te gösterilmiştir. Bendin yeri, ekseni, 166 metre gövde uzunluğu Şekil-4’te görülmektedir.
Şekil-3 Bend yerini gösteren nokta ve etrafındaki Çaykara mahalleleri haritası
Şekil-4 Kurtdağı Bendinin yeri, ekseni ve uzunluğu haritası
Bend yapılması düşünülen yerde akarsu taban seviyesi 2100 metre ve bend gövdesinin tepe kotu 2110 metredir. Bu dere üzerinde yapılacak 10 metre yüksekliğinde ve 166 metre tepe uzunluğundaki bir bend burayı güzel bir mesire haline getirebilir.
Göl alanı: Şekil-5’te görüldüğü gibi bu bendle oluşturulacak göl alanı 24.487 metrekare ve göl çevresi 603 metre bulunmuştur.
Şekil-5 Meydana gelecek Göl alanı haritası
Bendin Su Toplama Havzası: Şekil-6’da görüldüğü gibi bendin su toplama alanı yaklaşık 1,5 kilometre karedir. Su toplama alanının çevresi yaklaşık 5400 metredir. Ayrıca Kurtdağı şenlik yerinden aşağıya akan derenin suyu, arazi uygun olduğu için küçük bir ark açılarak bu dereye kolayca aktarılabilir.
Şekil-6 Bendin Su Toplama Havzası
Bendin Ana Yapısı: Yapılacak bendin malzemesi için etrafta uygun toprak ve kaya gibi doğal malzemeler bulunabildiği için bendin dolgu türünde olması mümkündür. Üstünde 6 metre genişliğinde bir yaya yolu planlanırsa yeterli olabilir. Dolgu İçin iki taraftaki şev eğimleri 1/3 seçilirse ve temel derinliği akarsu tabanında 5 metre, kıyılarda 2 metre alınırsa dolgu için yaklaşık 60.000 metreküp malzeme gerekli olacaktır. Arazi, mera (otlak) olduğu için tesiste bir istimlak bedeli söz konusu değildir.
Yapılacak bu bend sayesinde uzun asırlardan beri çayırlara su aktaran 2 kilometre uzunluğundaki kadim sulama arkı da yaz boyunca çalıştırılabilecektir.
Bendin su toplama alanında arazi çimenlerle kaplı ve arazi oldukça az eğimli olduğundan alanda toprak aşınması (erozyon) hemen hemen hiç olmamakta, dolayısıyla yapılacak göl kısa sürede kum ve çakılla dolmayacak ve yapı uzun ömürlü olacaktır.
Bendin Kullanımı: Burası yaz aylarında, 4-5 ay boyunca yaylacılar ve piknikçiler tarafından kullanılabilir. . Bendin yeri ve güneşin batış manzarası Şekil-7’ de gösterilmiştir. Gölün etrafındaki çimenliklerde dinlenecek insanlar göl manzarasını ve akşam güneşinin denizin üstünden batısını seyredebilecek Öte yandan, bend gövdesinden 10 metre yükseklikten şelale şeklinde düşecek sular manzaraya ayrı bir hava getirecektir.
Şekil-7 Bend yeri ve güneşin denizden batış manzarası
Bendin etrafında dinlenme yerleri, yürüyüş yolları, spor alanları ve çocuk bahçeleri yapılarak göl manzaralı su mekânı daha da cazip hale getirilebilir. Tesisin yapılması gerçekleşirse Kurtdağı Şenlikleri bu alanda yapılabilir.
Kastanpera Şelalesi: Eğridere üzerinde denizden yaklaşık 800 metre yüksekte, düşme yüksekliği 30 metreden fazla olan bir şelale (Kastanpera şelalesi) de bulunmaktadır. Kastanpera şelalesinin yeri ve yakın yerleşim yerleri haritası Şekil-8’de verilmiştir.
Şekil-8 Kastanpera şelalesinin yeri ve yakın yerleşim yerleri
