Osmanlı dönemine ait el yazması bir eser hakkında-2

GİRİŞ

15.11.2021 tarihli Çaykara Gündem gazetesinde, “Osmanlı Dönemine Ait El Yazması Bir Eser Hakkında-1” adlı bir yazımız yayınlanmıştı. O yazıda Oflu Yusuf Şevki Efendi’nin İhvan Defteri adlı el yazması eseri ve özellikle o defterdeki erkekler kısmı tanıtılmıştı. Bu yazıda ise aynı eserin kadınlar kısmı hakkında bilgi verilecektir.

Yazar Yusuf Şevki Efendi talim (öğretim) ve terbiye (eğitim) amacıyla çeşitli vilayet, sancak ve kazalarda hatta pek çok bölgedeki köylerde kadın ve erkekler için meclisler düzenlemiştir. Herhangi bir yerde ve tarihte erkekler için düzenlenen meclisler çoğunlukla aynı köy veya mahallede ve tarihte kadınlar için de tertiplenmiştir. Bununla birlikte, Ünye kazasında erkekler için bir liste olmamasına rağmen kadınlar isim listesi bulunması dikkat çekmektedir.

İhvan defteri, Yusuf Şevki Efendinin Kondu’daki evinin kütüphanesinde bulunmuş ve kendisinin torunları tarafından muhafaza altına alınmıştır. Defterde 12000’den fazla erkek ve kadının kaydedildiği anlaşılmaktadır. Bu defter için ayrıca bir Fihrist (İçindekiler) hazırlandığı bilinmektedir. Eser, Prof. Dr. Hür Mahmut Yücer tarafından yeni yazıya çevrilmiş, fakat henüz yayımlanmamıştır.

OSMANLIDA EĞİTİM -ÖĞRETİM

İslam medeniyetinin ilk mektep binası Peygamber Mescididir.  Daha sonraki yüzyıllarda eğitim mescit, medrese ve tekke olarak 3 kurumda sürdürülmüştür. Mescit (cami), medrese ve tekke sırasıyla ibadet, öğretim ve eğitim ağırlıklı hizmet vermişler ve üçü de ilim ve irfana hizmet te adeta birbirleriyle yarışmışlardır. Bunlardan üçüncülerde özellikle terbiye, edep, takva ve ahlak üzerinde durulurdu.

Allah ve Peygamber erkek ve kadınlara tek hitapla hitap etmiştir.  Tarihte, ilim ve irfanda kadınlar erkeklerle yarışmışlardır. Kadınların eğitimi için zaman ve mekân tahdidi söz konuş olmamıştır. Peygamber döneminde, kadınların Peygamber Mescidine devam ettikleri, Cuma namazına katıldıkları,  Cuma hutbesini dinleyerek bilgilerini devamlı geliştirdikleri bilinmektedir. Ayrıca,  Peygamberimiz belli gün ve zaman ayırarak bilgi edinmek isteyen kadınların bulunduğu yerlere öğretim için gitmiştir.

Osmanlı döneminde kız ve erkek çocukları mahalle mekteplerinde eğitim görürdü.  O dönemde hazırlanan 1869 Maarif-İ Umumiye Nizamnamesinde kız ve erkek ilkokullarda (sıbyan mekteplerinde) çeşitli dersler okutulması kararlaştırılmıştır. Bunlar: Usûl-i cedide tarzıyla elifba (Alfabe), Kur’an-ı Kerîm, Tecvit, Ahlâka ilişkin resail (Risaleler), İlmi hal (Din kurallarını öğreten kitap), Yazı talimi, Fenn-i hesap, Tarih-i Osmanî, Coğrafya, Malûmat-ı Nâfıa (Bayındırlık İşleri Bilgisi) olarak belirtilmiştir. Bu nizamnameye göre de eğitim ve öğretimde kız ve erkek çocuk ayırımı yoktur.

DEFTERDE KADINLAR LİSTESİ

Yukarıda adı geçen İhvan Defterinde, kadınlar için hazırlanan listelerin baş tarafında, “Sene 1293 (1876/1877) tarihiyle kadınlardan Tarikat-i aliyye-i Nakşibendiye usulü veçhile talim-i zikrullah olunan ihvanları beyan eder -veffekanallahu ve rezzekana ve iyyâhünne'l-istikâmete ve's-sebâte âmin” ibaresi yer almıştır.

O dönemin Osmanlı coğrafyasında toplantıların büyük bir kısmı Trabzon vilayeti sınırları içinde gerçekleştirilmiştir. O dönemin Trabzon vilayeti haritası Şekil  1’de gösterilmiştir. Şekilden görüldüğü gibi Trabzon Vilayetinin 4 sancağı vardı:  1. Canik Sancağı, 2. Trabzon Sancağı, 3. Rize Sancağı ve 4. Gümüşhane Sancağı. Trabzon Sancağına 8, Canik sancağına 4, Rize sancağına 3 ve Gümüşhane sancağına 2 kaza bağlıydı. Bu kazaların adı da Şekil 1’in altına kaydedilmiştir. Ayrıca, 1880 Yılı Trabzon Vilayeti ne bağlı sancak, kaza ve nahiyelerin listesi Tablo 1’de verilmiştir.

Şekil  1 Trabzon Vilayeti

Tablo 1 1880 Trabzon vilayetine bağlı sancak, kaza ve nahiye isimleri

Kadınlar için düzenlenen bu meclislerin yapıldığı Osmanlı Vilayeti, Sancak/Şehir, Mahalle /Köy, Kayıt Tarihi (Hicri) ile kaydolan kadın sayısı Tablo 2’de gösterilmiştir.

Tablo-2 Osmanlı vilayetlerinde çeşitli beldelerde yapılan toplantıların tarihleri ve bu toplantılarda kaydedilen kadınların sayısı

Osmanlı Vilayeti	Sancak/Şehir	Mahalle /Köy	Kayıt Tarihi (Hicri)	Kayıt Tarihi (Miladi)	Gün	Kaydolan sayısı
Hicaz	Medine		11 Muharrem 1303			58
Mısır hıdivliği	İskenderiye		3 C.  1303			6
	Kahire		1295	May/Haz 1878		12
Edirne	Yanbolu		1293	1876/1877		44
	Yanbolu	Kayaburun	1293	1876/1877		8
	Beylik Korusu	Hamidiye Karyesi	13 Zilhicce 1304	2 Eyl 1887	Cum	10
	Nefs-i Şumnu		9 Şevval 1299			24
	Şumnu	Velibey karyesi Tatar	15 Zilkade 1298			12
Bulgaristan		mahallesi	16 Şevval 1299			68
		Velibey karyesi Türk	1299			8
		mahallesi
		Bulanık Karyesi	11 Zilkade 1299			50
		Makak karyesi				9
		Yenice Köyü Tatar Mahallesi	Safer 1300			26
		Türk Arnavutluğu	15 R.  1299			8
		Yenice karyesi Türk Hâfız Efendi Mahallesi	5 Rebiyülevvel			35
			1300
		İsmail Efendi Hoca'nın mahallesinden				21
		Söğütlü karyesi	11 Safer 1300			32
		Akbaba/Akağa karyesi	16 Safer 1300			75
		Câmi‘-i kebîr mahallesi				36
		Hatib mahallesi				59
		Yenipazar kazası	3 Rebiyülahir 1300			80
	Nefs-i Silistre	Ali Paşa Câmi‘-i şerîfi mahallesi				99
			19 Muharrem 1299			6
Selanik	Selanik		Zilhicce 1300			20
	Kesendire	Eğribuçak karyesi	Şevval 1300			10
Trabzon	Nefs-i Trabzon	Ortahisar mahallesi	26 Muharrem 1298			201
			29 Recep 1306			36
			5 Ca.  1307			50
		Arhavilboyu'dan ve Meydan Şarkı cihetinden ve Boztepe				11
			Ca.  1307			80
			29 Recep 1306			6
			Şevval 1311			4
			1 C.  1307			31
		Ortahisar	20 C.  1307			22
			27 Şevval 1307			7
			19 Recep 1308			7
			9 Zilkade 1308			5
			11 Ca.  1311			15
			25 Ca.  1312			30
			11 Ca.  1311			6
			6 Recep 1313			7
	Akçaabat	Pulathane’den				14
			1308			7
			Şevval 1313			8
			30 Cemaziyülahır 1313			34
			19 Ra.  1315			11
			1 Zilhicce 1315			17
			11 Şevval 1315			11
			25 C.  1316			26
		İstanbul’dan katılan	1 Recep 1314			12
			Fî Recep 1317			3
		Nefs-i pulathane	14 Rebiyülevvel 1305			12
			15 C.  1307			5
			27 Ca.  1312			30
			Şevval 1311			25
			Şevval 1310			14
			15 Şevval 1316			5
		Pulathane, Metinkaniya karyesi	3 Rebiyülahir 1304			94
			15 C.  1307			29
			17 C.  1307			12
			15 Şevval 131			3
			15 Recep 1315			10
			27 Recep 1318			5
	Akçaabat	Şinik karyesi	12 Rebiyülevvel 1305			52
		İpsil karyesi	12 Rebiyülevvel 1305			15
	Sürmene	Araklı	8 Şevval 1297			65
		Samayer karyesi Kanahlı	C.  1301			13
		mahallesi
		Gölensa karyesi	Recep 1302			56
			Mayıs 1315			50
			25 Recep 1306			4
			17 Recep 1308			8
			7 Ca.  1311			2
			27 Recep 1315			9
		Zarha mahallesi	Recep 1302			8
		Zavlı mahallesi	Recep 1302			4
		Hamurgan mahallesi	29 Nisan 1312			3
		Mahno karyesi, Bekirli Mahallesi	1294			18
			16 C.  1304			3
		Kuçera karyesi	2 Recep 1304			29
			1313			3
		Yarakar karyesi	19 Recep 1301			46
		Vizera-i ulya karyesi	10 Cemaziyülahır 1302			78
		Vizera-i süfla, Cami-i Kebir Mah.	10 C.  1302			85
		Zol karyesi	15 Cemaziyülahır 1302			21
		Gorgor Karyesi	C.  1302			10
		Asoçıkarun? karyesi	15 Cemaziyülahır 1305			18
		Vadon karyesi	17 Cemaziyülahır 1305			8
		Cimilit karyesi	17 Cemaziyülahır 1305			36
Göneşera (Günşira)		19 Cemaziyülahır 1305			45
Ünye	Ünye şehrinde	22 Recep 1308			22
Of	Çarşısı	17 Recep 1301			10
		19 C.  1304			2
		13 Recep 1313			10
	Kondu	1292			1
		Şaban 1303			118
		1311			5
	Kondu karyesi Turhanduz mahallesi				10
	Kondu karyesi Kazal mahallesi				20
	Kurâ-yı muhtelifeden Kondu karyesine gelip				26
	Viçene (Veçeno)	Ca.  1303			102
		1315			8
	Fotinos karyesi	2 Recep 1302			23
		27 Ca.  1306			37
	Fotinos, Taban Mahallesi				71
	Zeno karyesi	C.  1303			12
		3 Ca.  1306			7
		2 Recep 1306			129
		10 Recep 1307			21
		25 Recep 1309			5
		19 Recep 1306			6
	Zeno karyesi				76
	Holaysa karyesi	9 C.  1304			84
		3 Ca.  1306			56
	Holaysa-Zeleka	21 Recep 1304			27
		7 Ca.  1306			8
		9 C.  1309			39
		27 Recep 1311			28
	Holaysa karyesi	5 Ca.  1306			16
		15 Recep 1307			2
		10 Safer 1308			7
	Kadahor karyesi Huşo meziresi	21 Recep 1304			13
	Kadahor karyesi	1 Recep 1305			59
		15 Ca.  1306			23
	Gorgoras karyesi	3 Recep 1305	16 Mar 1888	Cum	55
		11 Ca.  1306			29
	Paçan karyesi	14 Ca.  1306	16 Oca 1889	Çar	70
	Hopşera-i ulya	1303			34
		14 R.  1307			2
	Hopşera-i süfla, Makizonos mahallesi	25 R.  1306			35
		10 Recep 1306			29
	Yarakar karyesi	1297			44
	Çoruk karyesi	Recep 1304			8
	Küçük Hola karyesi	Recep 1304			25
	Zisino karyesi	1294			74
		15 C.  1309			3
	Zisino karyesi  İzenha ve Geveras mahallesi	10 Rebiyülevvel 1304			74
	Zisino karyesi, Ciliman? mahallesi ve Filili ve civarı mahalleler	25 Rebiyülahir 1304			52
		Recep 1309			77
	Zisino karyesi				12
	Mapsino karyesi	23 Ramazan 1303			71
	Çifaruksa	9 Recep 1301			43
		15 Muharrem 1309			4
	Şinek karyesi	5 C.  1306			95
	Şur karyesi, Papayeros mahallesi	C.  1306			150
	Şur karyesi, Kapan mahallesi	7 Recep 1306			101
	Coroş karyesi	Şaban 1309			28
	Halman karyesi	25 Cemaziyülahır			60
	Melinoz karyesi	13 Rebiyülevvel			12
	Mavrand karyesi	23 Şaban 1310			33
	Visir karyesi	Fî 17 R.  1306			28
	Hola-i kebir karyesi Kalanis mahallaesi	15 C.  1306			20
	Hola, Makozanos	Rebiyülevvel 1314			13
	Hola karyesi, Zenuzna?	16 C.  1306			8
			29 Recep 1311			93
Edirne	Siroz		27 Şevvâl 1305			1
	Drama	Pravişte nahiyesi	17 Muharrem 1304			29
		Meşteyan karyesi	13 Şevvâl 305			3
	Drama		12 Zilkade 1305			32
			24 Şevvâl 1306			34
	Kavala		28 Zilkade 1305			5
			15 Za.  1306			10
	Gümülcine	İskeçe	6 Zilkade 1301			13
			23 Zilhicce 1305			8
			26 Za.  1306			5
			11 Şevvâl 1308			6
			6 C.  1315			5
		Yenice kasabası	Zilkade 1301			16
			25 Zilhicce 1305			2
			16 Şevvâl 1308			2
		Şebhane	2 Muharrem 1304			3
			2 Muharrem 1306			1
		Nefs-i Gümülcine	Zilhicce 1305			24
			1 Zilhicce 1306			24
			8 Ramazan 1307			45
			8 Ramazan 1308			34
			9 C.  1315			47
			22 Zilhicce 1317			17
İstanbul	İzmit	Çarşı	1 Safer 1306			3
	İzmit	Kandıra sancağı	30 Muharrem 1306			9
	İzmit	Kandıra kazası, Karasu nahiyesi, İncirli karyesi	24 Muharrem 1306			56
	İzmit	Çarşı	9 R.  1315			23
	İzmit	Kandıra kazası, Karasu Nahiyesi, Karasu karyesi	27 Muharrem 1306			11
	İzmit	Kuyumculu/Kumculu	28 Muharrem 1306			4
TOPLAM		183 kayıt yapılmış				5347

Toplantılar 1877’den 1901 yılına kadar devam etmiştir. Kayıt tarihleri orijinal defterde hicri tarih ile gösterilmiştir. Bu tarihlerin miladi dönüşümleri tarafımızdan bu defa yapılmamıştır. Bu tabloya aynı tarihte intisap edenlerin kaç kişi oldukları defterden sayılarak tabloya eklenmiştir.

Defterdeki bilgilere göre, 183 defa kayıt yapılmış ve 5347 kadının ismi yazılmıştır. Erkekler kısmı 7458 olduğuna göre defte erkek ve kadın isimlerin toplamı (7458 + 5347 = 12805) 12000’den ziyadedir.

 Genellikle medrese bulunan karyelere gidilmiş ve belli mekân ve zamanlarda kadın törenleri yapılmıştır. Hazırlanan listelerde, kadınların isimleri, baba isimleri ve evli ise eşlerinin isim ve sülaleleri yer almıştır. Listede bazen bir isim yazıldıktan sonra kerimesinin (kızı), ya da annesinin adı kaydedilerek akrabalıklar da gösterilmiştir.

Kadınların bazılarının Hafız olduğu belirtilmiştir. En çok Hafız bulunan toplantılar Nefs-i Trabzon’da yapılanlardır.  Kadın törenlerini Ser-i hatme unvanlı bir kadın hoca yönetmektedir. Bu toplantılarda bazen muavin sıfatlı 1 veya 2 yardımcı yer almıştır. Kadın toplantılarında, erkek toplantılarında olduğu gibi ilk toplantılarda diğerlerine göre daha çok kayıt yaptırıldığı görülmektedir. Daha sonra aynı yerde yapılan toplantılarda sadece yeniler kaydedildiği için kaydedilen şahıs sayıları azalmıştır.

Ataları bu beldelerde yaşayan insanlar, atalarının sosyal durumunu ve geçmişini öğrenmek istemektedir. Bölgelerin sosyal yapısı ve oralarda yaşayan insanların geçmişi hakkında önemli bilgiler içeren bu eserin en kısa zamanda basılması ve kütüphanelere kazandırılması topluma önemli bir hizmet olacaktır.

KADIN İSİMLERİ HAKKINDA

Diğer Osmanlı topraklarında olduğu gibi, eserin kapsadığı coğrafyada da  meşhur tarihi kadın isimleri en yaygın olanlardır. Bu eserde gül ile başlayan veya gül ile biten pek çok kadın ismiyle karşılaşılmaktadır.

 Yaklaşık 150 sene önce hazırlanan bu eserdeki kadın isimleri incelendiğinde listede dikkat çeken bazı hususlar bulunmaktadır.

MEDİNE’DE DİKKAT ÇEKEN İSİMLER:

Bahtiyar, Bendiyar, Benefşe, Hasine, Mekkiye, Nazikdar, Nevres, Savfet (saffet), Ülfet, Vasfiyar.

MISIR’DA DİKKAT ÇEKEN İSİMLER:

Hüsnimelek, Lütfiyar, Pervize.

BALKANLARDA DİKKAT ÇEKEN İSİMLER:

Bugün pek konmayan ve Balkanlar’da dikkat çeken isimler Tablo 3’te gösterilmiştir. Bu isimlerden en çok yazılı bulunan Ümme ismi olmuştur.

Tablo 3 Bugün pek konmayan ve Balkanlar’da dikkat çeken isimler

1	Abide	16	Himmeti	31	(Pembe) Penbe
2	Acibe	17	Hürmüs (Hürmüz)	32	Resmihan
3	Adabiye	18	Hürrem	33	Safire
4	Altın	19	İhsan	34	Şahsenem
5	Atike	20	Kumaş	35	Sebile
6	Bahtlı	21	Mahiye	36	Sultaniye
7	Benlihan	22	Maşta	37	Teslime
8	Dudu	23	Men Sultan	38	Ümme
9	Elmas	24	Minnet	39	Ümmücan
10	Erzan	25	Mükerrem	40	Ümmügül
11	Firdevs	26	Müsemme	41	Ümmügülsüm
12	Gafire	27	Nadide	42	Ümmüşah
13	Gafure	28	Nakiye	43	Ümmüşerife
14	Gençgül	29	Nasiye	44	Ünzile
15	Haşime	30	Nefise	45	Ziyade

NEFS-I TRABZON’DA DİKKAT ÇEKEN İSİMLER:

Bugün pek konmayan ve Nefs-i Trabzon’da dikkat çeken isimler Tablo 4’de verilmişti. Bu isimlerden en çok Hatun, ondan sonra Hatuncuk ismi gelmektedir.

Tablo 4 Bugün pek konmayan ve Nefs-i Trabzon’da dikkat çeken isimler                                                                             

1	Adeviye (Adeviyye)	14	Gülperi	27	Memnune
2	Afife	15	Gülşen	28	Mihri
3	Atiyye (Atiye)	16	Gülşişe	29	Nesliye
4	Ballı	17	Gülzade	30	Nokta
5	Cedide	18	Hanım	31	Pambuk (Pamuk)
6	Cevahir	19	Hanımcık	32	Penbe (Pembe)
7	Eşbeh (Eşbah)	20	Hashatun	33	Ruveyde (Rüveyda)
8	Firuz (Firuze)	21	Hatun	34	Samiye
9	Gül	22	Hatuncuk	35	Serhat
10	Gülbahar	23	Laika	36	Servet
11	Gülferah	24	Lale	37	Sultana (Sultan)
12	Gülhanım	25	Mahiye	38	Sümeyye
13	Güllü	26	Maviş

AKÇAABAT KAZASINDA DİKKAT ÇEKEN İSİMLER:

Bugün pek konmayan ve Akçaabat’ta dikkat çeken isimler Tablo 5’te gösterilmiştir. Tablodaki en çok geçenlerden birinci Pambuk (Pamuk), ikinci ise Hatuncuk, üçüncü ise Hatun ismidir.

Tablo 5 Bugün pek konmayan ve Akçaabat’ta dikkat çeken isim

1	Afife	7	Hanımcık	13	Pambuk (Pamuk)
2	Azam	8	Hatun	14	Ruveyde (Rüveyda)
3	Enbiya	9	Hatuncuk	15	Tennure
4	Gülcemal	10	Karakız	16	Ümmügül
5	Gülgül	11	Meyveş (Mehveş)
6	Gülşen	12	Nazire

SÜRMENE KAZASINDA DİKKAT ÇEKEN İSİMLER:

Bugün artık pek konmayan ve Sürmene ‘de dikkat çeken isimler Tablo 6’da verilmiştir. Tablodaki isimlerden en çok defterde geçenler birinci Hatun, ikinci Erva ve üçüncü Hanım ismi olmuştur.

Tablo 6 Bugün pek konmayan ve Sürmene ‘de dikkat çeken isimler

1	Altına (Altın)	7	Güllü	13	Meyveş  (Mehveş)
2	Erve (Erva)	8	Gülşişe	14	Miyase
3	Eşbe	9	Hanım	15	Nokta
4	Gülbedel	10	Hashatun	16	Pambuk (Pamuk)
5	Gülhanım	11	Hatun	17	Penbe (Pembe)
6	Gülhatun	12	Mahiye

 

OF KAZSINDA DİKKAT ÇEKEN İSİMLER: Bugün pek konmayan ve Of’ta dikkat çeken isimler Tablo 7’de gösterilmiştir. Bu isimlerin listede kaç defa geçtiği de yanlarına yazılmıştır.

Tablo 7 Bugün pek konmayan ve Of’ta dikkat çeken isimler 

Altın (Altuna)	En az 10	Hanım
Bilali		Hashatun
Bulma	En az 5 de fa	Haskız
Cevahir		Hatuncuk
Dudu		Mahiye
Erva (Erve)	En az 15	Mekkiye
Fındık (Funduka)	En az 20	Mihri
Gülbeden		Miyase	En  az 15
Gülbeyaz		Müsebbiha
Gülce		Nihaye
Gülhatun		Nokta
Gülkız		Penbe (Pembe)
Güllü	En az 20	Şahsenem
Gülname		Şemse
Gülperi	En az 5 defa	Selvi
Gülşişe		Sırma	En az 15
Hacere (Hecire)		Şişe
Hafsa		Sümbüllü
Halvetiye		Sürme

OF KAZASINDA KISALTILAN YAYGIN KIZ İSİMLERİ:

Bu listede bazı isimler kısaltış şekli ile yazılmıştır. Kısaltılmış bir ismin yanına bazen kısaltılmamış şekli de yazılmıştır. Bunlardan Hatice ismi 40 defadan fazla Haçula; Fatma ismi 40 defadan fazla Fatula veya Fatuli; Havva ismi 10 defadan fazla Havuli yazılmıştır. Bunlardan başka, Ayşe ismi Ayşula veya Şuli; Asiye en az 5 defa Askoli, Hanife en az 1 defa Hanika kaydedilmiştir. Ayrıca bölgede pek çok Emine ismi Mine olarak kullanılmaktadır. Bu isimlerin defterde kaç defa geçtiği Tablo 8’de gösterilmiştir.

Tablo 8 Of’ta kullanılan kısaltılmış isimler

Haçula (Hatice)	En az 40 isim	Ayşula , Şuli (Ayşe)	En az 5 isim
Fatula (Fatma)	En az 40 isim	Askoli (Asiye)?	En az 5 isim
Havula (Havva)	En az 10 isim	Hanika (Hanife)	Bir isim

SONUÇ

Kadınların öğretim ve eğitimi,  ailede, toplumun maddi ve manevi kalkınmasında önemli bir husustur.  Kadınları talim ve terbiyeden mahrum bırakılan toplamlarda eğitim -öğretim yarım kalmış demektir. Dolayısıyla toplum da gelişmekten mahrum kalır. Kadının eğitimi hem kendisi için, hem ailesi ve içinde bulunduğu toplum için son derece önemlidir.

İncelenen bu eserde kadınların talim ve terbiyesi için yapılan merasimlere katılımlar değerlendirilmiştir. Bu eserden, kadınların ilim ve ifan sahibi olmaları için yazarın uzun bir dönem bizzat çalışmalar yaptığı anlaşılmaktadır.

Çocuklara ad koyma çok önemli bir görevdir ve bunu çoğunlukla aile büyükleri yerine getirirler. İsim verilirken kulağa hoş gelen ve güzel anlamlılardan seçim yapılır. Bunun için o çocuğa verilen ismin onun nasıl bir insan olmasının ve tarihteki kime benzemesinin istendiği temenni edilir.  Hatta o isim bazen ailenin bir talebidir. Ayrıca,  Çocuğa ad koyarken verilen ismin çocuk için ve çevresi için sevimli ve benimsenen bir isim olmasına dikkate edilir. Bir baba veya anne arkasından gelen (halifesi) bir evladına sevimsiz veya anlamsız bir isim verebilir mi? Çocuklara verilen ad ailenin ve toplumun değer ölçülerin yansıtır. Kız çocuklarına ad koyma ailede çok önemli bir görevdir. Yüz elli yıl önceki isimleri kapsayan bu eserde geçen isimlerin bir kısmı artık çocuklara verilmemektedir. Bu bir bakıma, arada geçen zamanda kültür değerlerinde ciddi bir değişiklik olduğunun göstergesidir. Birinci yazımızda vurguladığımız gibi, pek çok insanın geçmişteki büyükleriyle ilgili bu defterin bir an önce basılması gerektiğini hatırlatarak yazımızı bitirelim.

Orjinal Habere Git